Inmiddels zijn we alweer iets meer dan een week terug, en volledig bekomen van onze reis. Jeetje, wat hebben we veel meegemaakt! Zo veel verschillende dingen gezien, en zo veel geleerd. Niet alleen op het gebied van biologisch voedsel, maar ook over bijvoorbeeld cultuurverschillen door heel Europa heen.
Dus, nu even terug in de tijd. Tweeëneenhalve week geleden kwamen we aan in Järna. Nu zie ik je al zitten, thuis op je laptop, op het punt om naar Google te gaan om erachter te komen waar Järna in hemelsnaam is. Geen zorgen, ik ga het je vertellen! Järna is een klein dorpje in de buurt van Stockholm, en het is tevens de meest duurzame plek op aarde. Voor zo ver ik weet, dan.
In deze kleine gemeenschap wordt voorzien in de eigen behoeften. Zo is er bijvoorbeeld en boer die, toen wij er waren, zijn koe ging slachten. Hij belde meteen al zijn vrienden op: of die zin hadden in een paar kilo koe? Natuurlijk hadden ze dat! Dus die avond aten wij hamburgers van verse bio-koe. Onderling in het dorp werd de koe ook nog geruild, tegen een paar liter lokale melk van een andere boer bijvoorbeeld.
Tevens is er in dit dorpje een soort opleiding, YIP (Youth Initiative Program, meer info vind je hier). Deze 1 jaar durende opleiding bereidt jongeren van over de hele wereld voor op de wereld van het sociaal ondernemerschap. Een deel van de jongeren blijft vervolgens hangen in Järna, wat erin heeft geresulteerd dat het hele dorpje Engels spreekt en er een hele fijne idealistische sfeer hangt. Kortom; een bijzondere plek!
Het contrast met Oslo was dan ook groot. Van een duurzame en kleine ruileconomie gingen we naar een land waar alle goederen zo’n twee keer duurder zijn dan in Nederland, en mensen nauwelijks extra geld willen betalen voor biologische producten. Een land waar vegetariërs zo weinig voorkomen dat vega-studenten hun eigen lunch meenemen naar de universiteit, omdat daar niets voor hen te koop is. Maar, vreemd genoeg, ook een land waar de regering ontzettend haar best doet om mensen te stimuleren biologisch voedsel te kopen. Op basisscholen en bedrijven wordt regelmatig voorlichting gegeven over het belang ervan, en de regering wil dat over 10 jaar de vraag en het aanbod van bio 25% van het totaal is, terwijl dat nu respectievelijk 1% en 7% is. Een enorme uitdaging dus.
Terug in Nederland krijg ik continu de vraag wat de conclusie is van onze reis. Voor mij heeft dat denk ik vooral te maken met mijn manier van denken voordat ik wegging. Eerst vond ik biologisch vooral belangrijk voor de rest van de wereld, voor de natuur, wat het natuurlijk ook is. Maar nu koop ik biologisch voedsel veel meer voor mijn eigen gezondheid. Na een maand over biologisch voedsel te hebben geschreven vraag ik me af hoe het in hemelsnaam gezond kan zijn om chemicaliën te eten, en doe ik dat liever ook zo min mogelijk. Nu maar hopen dat de rest van de wereld dat ook gaat denken!:)
Mijn volledige (Engelstalige) blog kan je hier lezen.