Gastcolumn: Wat alle studenten zouden moeten weten
Duurzame ontwikkeling is volgens het Brundtland rapport “… development that meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs. …”. Dit rapport, geschreven door de World Commission on Environment and Development en afkomstig uit 1987, concludeerde dat veel milieuproblemen te wijten zijn aan niet-duurzame consumptie. Het riep voor het eerst op tot duurzame ontwikkeling en naar de zogenaamde Brundtland-definitie wordt nog vaak gerefereerd. Het begrip zou iedere student, ongeacht welke studierichting, inhoudelijk moeten kennen – oftewel: het thema duurzaamheid zou moeten worden opgenomen in het academisch canon.
De studenten van nu zijn namelijk de hoog opgeleiden van de toekomst; juist de kaders van die toekomst moeten voor een groot deel door deze mensen worden vormgegeven. Het begrip duurzame ontwikkeling vertegenwoordigt een duurzame toekomst. Wanneer bijvoorbeeld de Brundtland-definitie van duurzame ontwikkeling als uitgangspunt wordt genomen, wordt duidelijk dat het gaat om het voorkomen van het in gevaar brengen van toekomstige behoeften. En wie wil er nu een toekomst waarin we onze behoeften niet meer kunnen bevredigen? Duurzame ontwikkeling is dus zeer belangrijk bij het vormgeven van een veilige, zekere en prettige toekomst.
Ongeacht wat voor studie je volgt, duurzaamheid is altijd een belangrijk begrip. Bij uitstek wanneer je een toekomstgerichte studie volgt, zoals een economische of technische studie. Maar ook bijvoorbeeld een student geschiedenis moet in de algemene ontwikkeling de inhoudelijke betekenis van duurzame ontwikkeling mee krijgen, omdat ieder mens medeverantwoordelijkheid draagt voor (de toekomst van) de aarde waarop we leven. Iedereen heeft namelijk impact op de aarde, puur omdat je leeft. Dit is niet te voorkomen, maar het zou mooi zijn als hiervoor wel (individueel) verantwoordelijkheid wordt genomen. Duurzame ontwikkeling is een goede basis om dit te doen, want het kan zowel op grote als kleine schaal worden toegepast. Zo kan je ook als psychologiestudent op individuele basis je verantwoordelijkheid nemen. Verder komen studenten waarschijnlijk niet altijd terecht in het werkveld waarvoor zij gestudeerd hebben. Het kan dus voorkomen dat een student geschiedenis uiteindelijk op de afdeling ruimtelijke planning van de gemeente terecht komt, waar duurzaamheid in de praktijk plotseling een belangrijk begrip is.
Vaak hoor ik dat duurzaamheid een leeg begrip is, dat lukraak gebruikt wordt wanneer dat goed uitkomt. Integendeel: duurzaamheid heeft wel degelijk een inhoudelijke betekenis! Echter, wanneer de inhoudelijke betekenis van dit begrip onduidelijk of onbekend is, kan de term niet goed geïnterpreteerd worden en wordt deze vaak simpelweg als ‘leeg’ bestempeld. Als iedereen weet wat het begrip inhoudt, kan het serieuzer worden genomen – dit kan leiden tot het implementeren van het concept in het leven van alledag, of in ieder geval tot het serieus nemen als men er iets over hoort. Duurzaamheid toepassen in je dagelijkse leven is ook nog eens helemaal niet moeilijk en hoeft niet kostbaar te zijn. Goed opletten dat je de verwarming uitzet als je de deur uit gaat, het scheiden van afval en (vaak) vegetarisch eten zijn voorbeelden die nog lang niet iedereen doet, maar heel makkelijk zijn. Voor korter douchen kan het aanschaffen van een klokje of timer voor in de badkamer heel handig zijn! De vraag rest natuurlijk of studenten het concept wel willen leren kennen en of docenten het goed willen onderwijzen. Wanneer deze wil ontbreekt en duurzaamheid op deze manier in de geitenwollen sokken blijft staan, is het maar de vraag of het in het canon aanwezig zijn van dit thema zin heeft.
Om bovenstaande redenen moet duurzaamheid in het academisch canon voorkomen. In feite gaat het er om dat duurzaamheid door íedereen in álle aspecten van het leven wordt toegepast. Pas dán kan is er kans op een echt duurzame toekomst voor ons allemaal waarin we verantwoordelijkheid nemen voor onze acties. Voordat het zover komt, is het zaak dat het concept wijd verspreid en inhoudelijk goed begrepen wordt. En wie zijn daar beter geschikt voor dan de generaties van de toekomst?
Deze column is geschreven door Laura Wolf.