Fossielvrij beleggen door de uni: ‘Het verschil kan vandaag al gemaakt worden’

De organisatie Fossielvrij NL probeert de geldstroom naar fossiele brandstof te verkleinen. Binnen elf universiteiten in Nederland zijn Fossil Freegroepen ontstaan die hun universiteit proberen fossielvrij te krijgen. Daniël Ouddeken, ex-coördinator van Fossil Free Utrecht University, begon vorig jaar de strijd in Utrecht. Nu gaat de huidige coördinator Soscha de La Fuente verder met de actie voor een fossielvrije universiteit.

Als we in de toekomst evenveel fossiele brandstof blijven gebruiken als nu, zal de temperatuur op aarde in rap tempo stijgen. “Er komt dan vijf keer meer CO² in de atmosfeer dan is toegestaan volgens de VN. Het verbruik zal dalen en daarmee ook de prijs van de aandelen van fossiele brandstofbedrijven als Shell”, vertelt Daniël. “Investeren in een fossiele brandstofbedrijf is dus financieel gezien geen verstandige investering.” Op dit moment is de concentratie van kooldioxide 400 ppm (parts per million, de eenheid waarin CO2 in de atmosfeer wordt gemeten). Deskundigen willen dit aantal terugbrengen naar 350 ppm.

“Iedere organisatie met geld heeft in dit verhaal een bepaalde verantwoordelijkheid”, vindt Daniël. “En dus ook de universiteit”, vult Soscha aan. “De universiteit is bijvoorbeeld aangesloten bij het pensioenfonds ABP, maar ABP investeert zo’n tien miljard euro in fossiele brandstoffen. Wij vinden dat de universiteit als wetenschappelijke instelling een voorbeeldfunctie heeft. Er is genoeg onderzoek gedaan waaruit blijkt dat de fossiele brandstof opraakt en dat we op zoek moeten gaan naar andere manieren. De universiteit moet het goede voorbeeld geven en daarom fossielvrij worden.”

College van Bestuur
Met dit verhaal stapte Daniël in juni met Fossil Free UU naar het College van Bestuur van de universiteit. Hij stuurde een brief naar het College met daarin advies over geld steken in fondsen die beleggen in fossiele brandstofbedrijven. De student vroeg daarin toestemming van het CvB om onderzoek te doen naar de gevolgen van de investeringen van de universiteit en naar de meningen van studenten en docenten. “Zeker voor docenten is dit interessant: het meeste geld zit in hun pensioenfondsen.”

Maanden later heeft Fossil Free UU nog geen reactie van het College van Bestuur. Daniël zit intussen in Gambia, maar Soscha gaat nog steeds achter het college aan. “We willen nu als eerste een document waarin staat waar al het geld heengaat. Dan kunnen we gaan kijken wat er mogelijk is om de geldstroom naar fossiele brandstoffen te verkleinen.” De moed heeft Soscha nog lang niet verloren: “Twee weken geleden hebben we een grote actie gehad, waarbij vierhonderd studenten een petitie hebben ondertekend. Als zoveel studenten aangeven dat zij dit een belangrijk onderwerp vinden, kunnen ze het niet voor altijd blijven negeren.”

Deze week brengt FossilFree UU een filmpje uit over de petitie. Over twee weken staat de groep weer op de campus om studenten in te lichten. “Als we dan nog geen reactie hebben, proberen we via docenten en raden binnen de universiteit het College te benaderen”, zegt Soscha. “We geven nog niet op.”

Successen
De Fossil Free groep die op de Amerikaanse universiteit Stanford actief is, heeft al flinke successen geboekt. “Zij gingen gewoon voor de deur zitten tot ze aandacht kregen”, vertelt Daniël. De universiteit besloot uiteindelijk achttien miljard dollar niet te investeren in fossiele brandstof. “Het is heel erg Amerikaans om op die manier te protesteren. Wij willen het eerst op een nette manier proberen, maar we hebben in ieder geval een plan b”, lacht de student.

Ook het eerste Nederlandse succes is geboekt. De Erasmusuniversiteit in Rotterdam heeft aangegeven samen te willen werken met de groep die daar actief is. Samen gaan zij nu kijken hoe de universiteit beter kan beleggen. Er zijn nog geen concrete plannen, maar volgens Daniël is dat niet erg: “Willen is al een hele grote stap.”

Bijzonder project
Daniël besloot november vorig jaar mee te werken aan het project binnen zijn universiteit. “Ik had het eigenlijk te druk, maar het is zo bijzonder om iets te doen aan klimaatverandering.” De student vond het een te mooi project om niet aan mee te werken. “Ik heb colleges gehad over fossiele brandstoffen en klimaatverandering, maar dat is dan toch altijd ver van je bedje. Dit komt ineens heel dichtbij en toch kun je op deze manier in een groter verhaal iets betekenen.”

Daniël heeft zijn bachelor afgerond en vertrok in de zomer naar Gambia om daar mee te werken aan duurzame projecten. De coördinatie van Fossil Free UU ligt nu bij Soscha. “Ik hou van studeren. Mijn tijd bij de universiteit mag van mij voor altijd duren.” Toch is de studente niet alleen maar positief over de universiteit: “De universiteit bouwt aan mijn toekomst, maar hij neemt hem door verkeerd te investeren ook van me weg.”

Daniël en Soscha hopen dat in de toekomst helemaal niet meer geïnvesteerd wordt in fossiele brandstof. Daniël: “Het verschil kan vandaag al gemaakt worden. Zo werkt het natuurlijk niet helemaal, daarvoor gaat er veel te veel geld om in die industrie op dit moment, maar we komen er wel.”