Verantwoord drinken: Duurzame trends van teelt tot tap

Als student drink je nogal wat af. Gemiddeld al gauw zo’n 16 glazen per week. Heb je er ooit bij stil gestaan wat al dat bier voor impact heeft op het milieu? Waarschijnlijk niet. Hoewel menig student een aardig woordje mee kan praten over bier, wordt er aan de bar maar bar weinig gesproken over duurzame drank. En dus heb ik mij eens grondig verdiept in de edele kunst van het bierbrouwen. Ziehier het resultaat van de vele biertjes die ik geheel vrijwillig heb genuttigd ten behoeve van dit stuk onafhankelijke onderzoeksjournalistiek.

Allereerst de basis. Bier is een landbouwproduct dat in hoofdzaak wordt gebrouwen van gerstemout, hop, gist, en water. Vooral heel veel water. Voor 1 liter bier wordt gemiddeld 5 à 6 liter water gebruikt. Dat betekent dat de impact van een biertje op het watergebruik relatief groot is, maar op landgebruik relatief klein.

Efficiënt Brouwen

Afbeelding via brouwerijhetij.nl

Duurzaamheid bij bier draait verder vooral om CO2 uitstoot.  Uit onderzoek uit 2011 in opdracht van de Consumentenbond blijkt dat de grootste bijdrage van bier aan het broeikaseffect wordt veroorzaakt door het brouwproces zelf. Hierbij valt een belangrijk onderscheid te maken tussen Nederlands gebrouwen pils uit de grote brouwerijen, of specifieke bieren uit kleinere brouwerijen, die vaak geïmporteerd zijn uit het buitenland. Voor een liter pils van een grote Nederlandse brouwerij wordt gemiddeld 299 g CO2 uitgestoten. Voor een specifiek bier uit een kleine buitenlandse brouwerij ligt dat getal veel hoger: 1031 g CO2 per liter.

Er zijn twee factoren van invloed op de bijdrage van jouw biertje aan het broeikaseffect: drink je een commercieel pilsje van een groot merk, of toch een kleinschalig seizoens- of speciaal biertje? En is het in Nederland gebrouwen of geïmporteerd? De eerste vraag is het meest van belang, blijkt uit het onderzoek. Het verschil in CO2 uitstoot tussen een grote brouwerij of een kleinere (vaak oudere) brouwerij is met name te danken aan het verschil in efficiëntie: de productie van grote hoeveelheden pils kost per liter bier veel minder energie, en dat scheelt in CO2 uistoot. Daarnaast is er voor pils ook minder gerstemout nodig dan voor bijvoorbeeld een herfstbok. Dat scheelt in ruimte, maar leidt ook tot minder uitstoot van broeikasgassen.

Het groenste biertje

Goed, je wilt bewust drinken en kiest dus voor een Nederlands gebrouwen pilsener. Welk merk kies je dan? Rank a Brand publiceert jaarlijks een ranglijst met duurzame bieren. En al 3 jaar op rij wordt deze lijst aangevoerd door Grolsch. Grolsch is letterlijk het ‘groenste’ biertje van Nederland. Op nauwe voet volgen Gulpener en Bavaria. Alle drie de bieren kregen een B-label toegekend in de meest recente ranglijst. Minst duurzame bier is Alfa, wat beloond werd met een E-label.De ranglijst duurzaam bier staat niet op zichzelf. Het lijkt erop dat duurzaam brouwen een steeds belangrijkere trend begint te worden. Dit najaar, op de Dag van de Duurzaamheid, publiceerde brancheorganisatie Nederlandse Brouwers zelf al een magazine waarin verschillende grote brouwers uitleggen hoe zij proberen de bierketen te vernieuwen.

Lokaal en Biologisch

Maar naast deze trend binnen de grote brouwerijen zijn er ook andere trends gaande in bierwereld. Misschien wel de belangrijkste: de sterke opkomst van lokaal gebrouwen, kleinschalig bier. Eind vorig jaar berichte Het Parool over de vernieuwingen in de biermarkt, aangewakkerd door de opkomst van lokaal, ambachtelijk bier. Het is een trend die samengaat met de grote aandacht voor bijvoorbeeld lokaal voedsel. Standaard pils mag dan nog altijd een kleinere bijdrage leven aan het broeikaseffect, ook lokaal gebrouwen bier is zeker zo gek nog niet. Het vermindert namelijk een hoop transportkosten.

Afbeelding via brouwerijhetij.nl

De Amsterdamse brouwerij ’t IJ is hier een goed voorbeeld van. Deze brouwerij is sinds de jaren ‘ 80 flink gegroeid maar heeft een sterk lokaal karakter behouden. Bovendien: het merendeel van de IJbieren is biologisch gecertificeerd. Dat laat een tweede belangrijke trend zien: de sterke opkomst van biologisch of organisch bier. Onder andere Gulpener en De Leckere hebben hier goeddeels hun handelsmerk van gemaakt. En sinds afgelopen zomer is Mongozo, het enige biologische, glutenvrije en Fairtrade gecertificeerde pils ter wereld, zelfs in een groot aantal Albert Heijn schappen te vinden.

Geniet

De verduurzaming van de biermarkt gaat dus duidelijk op meerdere manieren tegelijk. Zowel binnen de grote brouwerijen als op lokale schaal wordt flink geëxperimenteerd. Kies je voor een standaard pils dan zijn er tussen de brouwerijen grote verschillen te zien en ben je met Grolsch het groenst uit. Wil je een specifiek bier, dan kun je voor lokaal en biologisch gaan. En wat is er nou mooier dan toosten op een authentiek bier uit je eigen stad? Dus geniet, en drink verantwoord!