Van Parijs naar Morgen
Dinsdag 26 januari stapte ik in Utrecht in de trein op weg naar Maastricht, op weg naar één van de vijf lezingen van ‘Van Parijs Naar Morgen’. Studenten voor Morgen organiseerde namelijk samen met vijf Green Offices in vijf steden evenementen over de uitkomsten van de klimaattop in Parijs en hoe nu verder. Iedereen had er enorm veel zin in en het bestuur van Morgen verspreide zich over het land om overal bij te zijn en te kijken hoe we na Parijs samen aan de slag kunnen om duurzame stappen te zetten.
Ik had Maastricht gekozen, zodat ik ook nog even langs het masterprogramma Sustainability Science and Policy kon gaan. Vanaf het station liep ik door de mooie oude binnenstad naar het universiteitsgebouw waar ik moest zijn. Na een goed uur gepraat te hebben met de directeur van het instituut, was ik al helemaal in de stemming en geïnspireerd, hoewel ik nog steeds enorm niet weet welke master ik nou wil gaan doen. Maar dat gaf die avond niks en samen met Sybren Bosch, de spreker van de avond en bij mij bekend als oud-voorzitter van Morgen, gingen we op weg naar Het Landhuis, waar de lezing ging plaatsvinden.
Ondertussen druppelde er tweets binnen over de andere events die al gaande waren en kreeg ik enthousiaste updates van mijn bestuursgenoten. De aftrap was in Amsterdam, met een lunch lecture door professor Philipp Pattberg. Zijn mening: het is niet de overheid is die de leiding moet nemen maar juist wij: de instituties, de VU én de Green Offices; ‘civil society’ moet het voortouw nemen, de overheid kan of wil onvoldoende. Pattberg was zelf aanwezig bij de COP21 en legde uit hoe zoiets nou in zijn werk gaat. Volgens hem was Laurent Fabius (Franse minister van Buitenlandse Zaken én voorzitter van de COP) de sleutel tot het behalen van een akkoord, en ook de (kleinere) landen die 1.5 graden in het akkoord hebben gekregen kregen een speciale vermelding. Waar China en de VS eerder een substantieel akkoord in de weg stonden, heeft het Parijsakkoord bewezen dat multilateralisme werkt.
Vanuit Utrecht kwam er een kleine twitterstorm over de mooie paneldiscussie met Jacqueline Cramer, voormalig minister en in die functie aanwezig bij de 2009 klimaattop in Kopenhagen, als moderator. De tweets door dit artikel laten zien hoe de panelleden dachten over COP21, de uitkomsten en de toekomst!
Toen was het tijd voor Sybren om aan zijn praatje te beginnen. In het prachtige oude pand, gekraakt en nu door de studenten gerund, begon hij met een geschiedenis van klimaatonderhandelingen en achtergrond over klimaatwetenschap. Hij legde uit dat Kiribati het eerste land zal zijn dat zal ophouden te bestaan door klimaatverandering. Dat de ijsbeer binnen 20 jaar zal uitsterven. Dat we nu al veel meer fossiele brandstoffen in reserve hebben dan we ooit kunnen gebruiken, en dat die dus allemaal weggegooid geld zijn (ook wel carbon bubble genoemd). Maar dat hij ook hoopvol is, door de klimaatzaak, door twee meisjes van 12 en 14 jaar, die het voor elkaar gekregen hebben dat er op Bali geen plastic tasjes meer uitgegeven mogen worden en vanaf 2018 plastic-tas-vrij moet zijn, en het Parijsakkoord dat dit soort dingen alleen maar verder zal brengen. Ook Sybren noemde Laurent Fabius, en wel “de meest briljante onderhandelaar in de geschiedenis”. Door in plaats van zoals gebruikelijk de laatste sessie plenair door alle woorden en komma’s te gaan wat uren en uren duurt, hamerde hij het er in vijf uur doorheen. De aanwezigen luisterden aandacht bij het knapperende haardvuur en discussieerden kritisch mee. Elke sector van onze samenleving moet gaan veranderen en er is veel te doen, maar er was ook optimisme. Door gewoon met mensen te praten, zie je de verandering gebeuren. “Be the change you want to see in the world” en ben op die manier een voorbeeld en inspirator voor anderen. Alle aanwezigen gingen in ieder geval hard aan de bak, met bijvoorbeeld het organiseren van Open Source Circular Economy Days, studententripjes naar duurzame bedrijven, start-ups helpen of ontwikkelen van een app als sociale deelmarkt.
Tegelijkertijd ging in een klein en goed gevuld zaaltje in Leiden Ludo van Ooien van start over de transitie naar een duurzame maatschappij, die hij Renaissance 2.0 noemt. Belangrijke factoren daarin zijn de mensen, en zeker de jongeren die hij in het zaaltje aanmoedigt door te gaan met hun initiatieven, maar ook bedrijven die met nieuwe businesscases meer doen dan zich bezig houden met “the business of business is business” (Friedman, 1970). Daarna vertelde Layla Sawyer hoe ze de COP21 heeft ervaren. Ze heeft The Climate Miles van Urgenda mede georganiseerd en legt uit dat dat een hele operatie was qua logistiek (het vinden van oplaad-punten voor elektrische auto’s bijvoorbeeld), maar ook hoe ontzettend mensen genoten hebben van de tocht en wat voor mooie initiatieven het heeft op geleverd. Na de lezing ontstaat er een discussie of we niet over moeten overstappen op nucleaire energie, bijvoorbeeld thorium wat alle aanwezigen prikkelt. Daarna ontstaat er consensus in de groep dat we vooral niet op de overheid moeten wachten om de transitie door te maken, daarvoor is de urgentie te hoog.
Uit de verschillende lectures kunnen we concluderen dat het Parijsakkoord een goed startpunt is voor verdere verduurzaming. Het is hoopgevend, maar tegelijkertijd moeten we vooral zelf hard aan de slag. Als de overheid niet snel of genoeg doet, zullen we zelf de nodige verandering brengen! Al met al rolde het bestuur van Morgen tevreden en geïnspireerd hun bed in, wat doet het toch altijd goed om met gelijkgestemden een gesprek te voeren en te zien dat er zoveel jongeren zijn die samen heel veel goede dingen doen!
PS: de oplettende lezer heeft maar vier steden geteld, terwijl ik vijf zei! Op 28 januari werd er in Wageningen nog aan paneldiscussie georganiseerd. Studenten hadden heel vet een bus geregeld om naar de eerste dagen van de COP21 te gaan en samen met professoren werd er nu besproken wat de rol van de universiteit en haar studenten kan zijn in het licht van de uitkomsten van de klimaattop!
