Filmrecensie: Hoop en Enthousiasme in “Tomorrow”

Snak jij ook wel eens naar wat positieve energie en hoopvolle ideeën in het klimaatdebat? Dan is de documentaire Tomorrow precies wat je nodig hebt. Gemotiveerd door hun zorgen over klimaatverandering gaan de makers op zoek naar een antwoord op de vraag hoe de wereld moet veranderen en verduurzamen. In plaats van zware kost is het resultaat een enthousiaste en inspirerende documentaire over duurzaamheid in de breedste zin van het woord.

Als je mij naar duurzaamheid in de toekomst vraagt, denk ik niet meteen aan parallelle monetaire structuren of alternatieve educatiesystemen. Eerder zal voedselverspilling of groene energie in me opkomen. Maar Tomorrow (of eigenlijk Demain, zoals de documentaire oorspronkelijk heet) behandelt duurzaamheid en een oplossing voor het klimaatprobleem in de breedste zin van het woord. Op een manier die we morgen, Tomorrow, kunnen gaan implementeren.

Het begint allemaal bij een publicatie van het toonaangevende tijdschrift Nature in 2012 over klimaatverandering. Gedreven door de zorg in wat voor wereld hun kinderen gaan opgroeien, beginnen de filmmakers een zoektocht naar hoe we dit immense probleem gaan aanpakken. Als kijker volg je de vragen en verwondering van de filmmakers, waardoor het een logisch en makkelijk te volgen verhaal wordt. Hoewel sommige delen misschien wat basic zijn voor de meer ervaren kijken, word je meegenomen op een reis rond de wereld langs allerlei inspirerende initiatieven.

Zo maken we bijvoorbeeld kennis met het Incredible Edible urban gardening project in het Engelse dorpje Todmorden. Overal op straat groeien fruit, groente en kruiden die door vrijwilligers worden verzorgd en door iedereen mogen worden gedeeld. Hierdoor komen mensen meer in contact met elkaar en wordt hun houding tegenover het klimaat veranderd, “because that’s all the future need: contact between people”. Inmiddels zijn er wereldwijd zo’n 700 Incredible Edible communities.

Ik vraag me bij dit soort projecten vaak af wat voor verschil het écht maakt. Olivier De Schutter, voormalig Speciaal Rapporteur bij de VN over het recht op voedsel, legt uit dat 70 tot 80% van het al het voedsel wereldwijd wordt geproduceerd door kleine boeren. De grote industriële boerenbedrijven produceren juist voornamelijk veevoer. We kunnen dus niet zonder dit soort kleine initiatieven, wat urban gardening of permacultuur in de landbouw dan weer een stuk hoopvoller maakt.

Een andere tak van sport zijn alternatieve valuta. Een goed voorbeeld hiervan is de Bristol Pound: als eerste stad in het Verenigd Koninkrijk heeft Bristol nu een eigen munt, welke een aanvulling is op de Britse pond. Het idee is om een monetair systeem te hebben dat gebaseerd is op gemeenschapszin en groene waarden, en om het geld lokaal te laten circuleren, waardoor zelfstandige ondernemers worden ondersteund. Bedrijven, ondernemers en individuen kunnen zich vrijwillig aansluiten, en je kan nu zelfs online je Bristol Pounds beheren.

Zo kijkt Tomorrow dus naar allerlei facetten, van landbouw tot economie en van educatie tot democratie. In plaats van bijvoorbeeld ‘alleen’ te focussen op minder vlees eten of op groene energie overstappen, is het idee eerder dat we onze hele levensstijl kunnen (en misschien wel moeten) veranderen. En de makers laten je ook nog geloven dat dat mogelijk is, als we er allemaal onze schouders onder zetten.

Het verhaal loopt lekker vlot, en ook de filmstijl is erg prettig en toegankelijk. Met name de muziekkeuze vond ik origineel en energiek, en daarmee een goede ondersteuning bij het verhaal. Mijn enige punt van kritiek is dat de makers wel érg op het Westen hebben geconcentreerd. Aan het eind maken ze nog een tussenstop bij een initiatief voor zelfvoorzienende democratie in India, maar verder speelt alles zich in Europa en Amerika af. Terwijl er toch ook in andere delen van de wereld veel projecten te vinden moeten zijn, en dat misschien juist belangrijk is om te benadrukken.

Al met al is Tomorrow een echte aanrader: het biedt een zeer inspirerend verhaal. Aan het eind had ik zin om meteen iets te gaan doen of aan de slag te gaan. Het is een radicaal andere benadering dan bij sommige andere documentaires die een meer verlammend effect propageren – al kan dat wel bijdragen om mensen te doordringen van de urgentie van de situatie. Maar uiteindelijk werkt een hoopvol en inspirerend verhaal denk ik toch beter, en dat is precies wat Tomorrow doet: het stimuleert om op een andere manier naar de wereld te kijken en wat te gaan ondernemen. En dat is ook wat alle individuen die aan bod komen uitstralen: hoop, doorzettingsvermogen en aanstekelijk enthousiasme. “We can all start to change the world. Tomorrow.”

Lees hier mijn vorige artikel met meer informatie over de film!