Het groenste kabinet ooit staat al op achterstand

Toen vorige maand het nieuwe regeerakkoord werd gepresenteerd, spraken de enthousiaste coalitiepartners van ‘het groenste kabinet ooit’. Nu alle plannen uit het akkoord zijn doorgerekend door het Planbureau voor de Leefomgeving blijkt dat het zeer onwaarschijnlijk is dat dit kabinet de zelf gestelde klimaatdoelen gaat halen, tenzij er snel ambitieuzer beleid wordt gemaakt.

Door Bram Henssen

Het kabinet heeft goede voornemens

In het nieuwe regeerakkoord worden veel doelen gesteld die in lijn zijn met het Parijsakkoord en soms zelfs verder gaan. Zo is het de bedoeling dat in 2030 de uitstoot van broeikasgassen 49% is afgenomen ten opzichte van 1990, geen benzineauto’s meer worden verkocht en alle kolencentrales dicht zijn. Er wordt een horizon uitgetekend die ambitieus kan worden genoemd.

Twijfels over de haalbaarheid

Tegelijk met complimenten over de duurzame doelstellingen in het coalitieakkoord, kwamen de twijfels over de haalbaarheid van de plannen. Hoewel een duurzame toekomst wordt geschetst, lijken de plannen voor de komende vier jaar niet voldoende om die toekomst ook daadwerkelijk vorm te geven. Concrete plannen ontbreken en er worden opmerkelijke aannames gedaan. Zo wordt er flink ingezet op de opslag van CO2 in oude gasvelden, een techniek die nog nauwelijks op grote schaal wordt toegepast.

Het regeerakkoord doorgerekend

Een week nadat het kabinet zichzelf op het bordes van paleis Noordeinde heeft gepresenteerd, heeft het Planbureau voor de Leefomgeving een analyse van de klimaat- en energieplannen van het kabinet gepubliceerd. De belangrijkste conclusie van deze analyse is dat, op basis van de huidige plannen, maar de helft van de emissiereductie zal worden gerealiseerd. Het doel van 49% minder uitstoot zal op deze manier zeker niet gehaald worden.

Aanbevelingen van het Planbureau voor de Leefomgeving

De plannen uit het regeerakkoord alleen zullen er dus niet voor zorgen dat de klimaatdoelen van Parijs gehaald worden. Maar er kunnen nog nieuwe maatregelen worden getroffen om het uiteindelijk wel te halen. Er zal de komende jaren worden gewerkt aan een nieuw klimaat- en energieakkoord, waarin scherper en ambitieuzer beleid kan worden geformuleerd. Zo’n akkoord wordt gemaakt tussen de overheid en allerlei belangrijke organisaties en bedrijven. De afspraken uit zulke akkoorden houden vaak lang stand, omdat ze een breed draagvlak hebben. Het Planbureau voor de Leefomgeving stelt dat het transitiebeleid aan kracht zal winnen als er in dit nieuwe akkoord ook plannen worden gemaakt voor systeemveranderingen en institutionele vernieuwingen, waardoor het behalen van de doelen voor 2030 en 2050 een stap dichterbij zal komen. Bij een systeemverandering wordt het beleid niet beetje voor beetje aangepast, maar volledig opnieuw bedacht en ingericht.

Het is nu aan de Minister van Economische Zaken en Klimaat

Het is dus de bedoeling om een nieuw klimaat- en energieakkoord op te stellen, hoewel daar nog geen datum voor is vastgesteld. Om Nederland te sturen naar het halen van de klimaatdoelstellingen van Parijs, lijkt het van belang om het akkoord snel en ambitieus op te stellen. De kersverse Minister van Economische Zaken en Klimaat, Eric Wiebes, zal hierin een belangrijke rol spelen. Na zich de komende tijd door allerlei belangenorganisaties, vakbewegingen en bedrijven te laten informeren, zal hij uiteindelijk de hoofdlijnen voor het nieuwe akkoord opstellen.

Op weg naar het groenste akkoord ooit

Na de doorrekening van de kabinetsplannen is de euforie over het groenste kabinet ooit een beetje weggeëbd. Gelukkig heeft het coalitieakkoord wat extra bewegingsruimte gemaakt door toe te zeggen te werken aan een nieuw klimaat- en energieakkoord. Zie het als een tweede kans waarin er wél plannen kunnen worden geformuleerd die aansluiten op de klimaatdoelen. Het is de hopen dat dit kabinet, met Minister Wiebes voorop, deze tweede kans aangrijpt om met terugwerkende kracht de titel groenste kabinet ooit echt te verdienen.

Afbeelding Minister Wiebes via Flickr.