Tanzaniaqua: water voor Tanzania
Vijf jonge ontwerpers van TU Delft verbeteren keramisch waterfilter
Als onderdeel van de studie Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft, vertrok een groep van vijf jonge ontwerpers voor drie maanden naar Tanzania, om een herontwerp te maken van een keramisch waterfilter dat in de toekomst in grote aantallen in ontwikkelingslanden gedistribueerd zal worden. Een reflectie op hun ervaringen.
“Alle mensen hebben recht op de mogelijkheid om zich te ontwikkelen.” Dit kan bijvoorbeeld door het aanbieden van een product of dienst, zodat mensen zelf kunnen kiezen aan welk product of dienst zij het meest behoefte hebben (lees: waarmee zij zich het meeste ontwikkelen).
Schoon drinkwater is een behoefte die voor ieder mens een noodzaak is. Terwijl NGO’s allerlei Westerse maatstaven hanteren voor de reinheid van drinkwater, die alleen in high-tech laboratoria te checken zijn, drinken de Masai hetzelfde water als het vee dat zij hoeden. En een gezin dat in een stedelijk gebied in Tanzania leeft, zal het water dat uit de rivier komt eerst koken, mits er geld is! En als er geen geld is? Dan moet er toch gedronken worden!
Deze twee voorbeelden geven aan dat schoon drinkwater voor verschillende mensen in feite heel ander water betekent en dat het besef van de noodzaak van schoon drinkwater niet altijd betekent dat er altijd schoon water gedronken wordt. Dit zijn twee belangrijke waarnemingen die voor onze Westerse blik een schok waren die langzaam tot ons doordrong.
Waar in Westerse landen door de overheid een netwerk aan waterleidingen voor de distributie van (meestal) drinkbaar water is aangelegd, ontbreekt het in ontwikkelingslanden aan een grootschalige oplossing vanuit de overheid. De oplossing komt op de eindgebruiker zelf aan en daar komt de ontwerper om de hoek kijken: een product dat van beschikbaar water uit de natuur drinkwater kan maken, zonder hoge kosten met zich mee te brengen, is een gat in de markt! Maar daarbij dient wel rekening gehouden te worden met een aantal factoren:
• Het product moet passen in de context: niet iedereen heeft hetzelfde water als input en niet iedereen heeft dezelfde output nodig.
• De gebruiker moet begrijpen waarom hij het product nodig heeft en oprecht behoefte hebben aan het product en hij moet het product zelf gebruiken en dus ook snappen.
Met een keramisch filter kan je bijvoorbeeld geen chemisch verontreinigd water schoonmaken. En virussen worden ook niet heel goed verwijderd. Als de gebruiker echter denkt een toverstaf in handen te hebben en van al het water op de wereld drinkbaar water kan maken, dan zit je met een enorm ethisch probleem! Duidelijk en volledig uitleggen hoe ons waterfilter werkt is een van de belangrijkste aspecten van ons herontwerp geworden, wie had dat gedacht?
Goed naar mensen kijken en luisteren en hun behoeften vertalen in een product dat bij hen past is de kracht van een ontwerper, althans zo zie ik dat. Een context waarnemen en op basis van de waarneming iets aan de context toevoegen – zonder de context aan te tasten – om in de wensen van de mens te voorzien, is misschien wel de kern van duurzaamheid? Het lijkt echter alsof je om in deze wereld succesvol te zijn je vooral niet aan de gegeven context dient te houden; je moet juist opvallen door de context drastisch te veranderen en naar je hand te zetten en het liefst op een manier waardoor de natuur er zelf geen invloed meer op kan uitoefenen.
Gijsbert Koren, teamlid Tanzaniaqua, TU Delft (www.tanzaniaqua.nl)