Automatisch vegetarisch gaan eten

Aan de slag met implementatie-intenties

Momenteel ben ik bezig met een psychologisch onderzoek naar implementatie-intenties bij ongezond eetgedrag. Het gaat over dat mensen vaak goede voornemens hebben, maar er vervolgens niet naar gedragen. Klinkt misschien herkenbaar? Kennelijk is het lastig om voornemens vol te houden. Dit komt doordat veel van ons gedrag gewoontegedrag is. Dit betekent dat in bepaalde situaties we automatisch bepaald gedrag vertonen (zoals na het avondeten een stuk chocola te eten). Het vormen van een implementatie-intentie is een ‘trucje’ om te ontkomen aan een gewoonte. Bij een implementatie-intentie wordt er aangegeven hoe, waar of wanneer een actie moet worden ondernomen om zo je doel te bereiken. Je formuleert dan de implementatie intentie in de vorm van ‘als-dan’. Stel: je doel is afvallen. Je gaat dan eerst kijken wat je ‘kritische’ situatie is: de situatie waarin jouw ongezonde gewoonte actief wordt. Dit is bijvoorbeeld thuis rond een uur of 8 ’s avonds, wanneer je trek hebt in wat lekkers en je altijd een stuk chocola neemt. Je kunt dan vervolgens een implementatie-intentie toepassen: als ik thuis rond een uur of 8 ’s avonds trek krijg in wat lekkers, dan neem ik een appel’. Het gevolg is, dat als je dit vaker toepast, je gewoonte chocola-eten omgezet wordt in de gewoonte appel-eten. Dit komt doordat het ‘goede’gedrag (gezond eten) een associatie krijgt met een bepaalde situatie (’s avonds rond een uur of 8 thuis). Deze associatie leidt tot een automatische response: een appel eten! De grap van implementatie intenties is dat zodra een gedrag automatisch is, het onbewust wordt en onze hersenen minder hard hoeven te werken. Hierdoor wordt het makkelijker om het gewenste gedrag uit te voeren.

Ik denk er al een tijdje over na hoe het komt dat we allemaal weten dat bepaalde gedragingen slecht zijn voor het milieu, maar dat we het toch doen. Nu heb ik ondertussen al heel wat onderzoeken gelezen over implementatie-intenties, en het schijnt dat implementatie intenties op allerlei vlakken succes hebben: afvallen, minder roken, het maken van afspraken, minder vooroordelen, meer bewegen en ga zo maar door. Dit betekent dat het mogelijk is dat implementatie-intenties ook kunnen werken bij mensen die duurzamer willen leven. Voilà: de link met duurzaam leven! Heb je dus een gewoonte die wel wat milieubewuster kan, ga dan aan de slag met de implementatie-intenties! Kijk naar wat je doel is, wat je kritische situatie is en tot slot: wanneer, waar en hoe ga je jouw voornemens toepassen? Laat ik eerst bij mezelf beginnen. Mijn doel is minder vlees te eten. Voor mezelf kook ik altijd vegetarisch, maar als ik met vrienden in een restaurant zit, heb ik nog wel eens de neiging om een biefstukje of een hamburgertje te bestellen. Mijn kritische situatie is dus: uit eten met vrienden. Ha! Dit ga ik aanpakken met implementatie intenties. Dus:‘als ik met vrienden uit eten ben, bestel ik een vegetarisch gerecht’. Hopelijk zal mijn nieuwe gewoonte spoedig geboren worden. 

Dit klinkt allemaal erg simpel. Echter, implementatie-intenties werken alleen als je erg gemotiveerd bent. Maar dat vind ik juist zo mooi aan dit principe: implementatie-intenties zijn eigenlijk wegen die je kunt nemen als je een doel wilt bereiken. Dus als we allemaal bereid zijn om een slechte gewoonte aan te pakken, komen we misschien wel dichter bij een duurzamere samenleving. Dit doet me denken aan het eeuwenoude gezegde: ‘waar een wil is, is een weg!’

Myrthe