Is de wereld biologisch te voeden?

Acties van Wakker Dier hebben de discussie over biologisch voedsel weer prominent in de media gebracht. Biologisch voedsel wordt duidelijk door hen aangeraden, maar kapen we daarmee geen voedsel weg van de armsten van de wereld? Kan de wereld wel biologisch gevoed worden?

De recente actie van Wakker Dier tegen kiloknallers van de supermarkten heeft in Nederland de discussie over vlees en biologische voeding weer wat aangewakkerd. Wakker Dier vindt dat men meer gestimuleerd zou moeten worden om biologisch te eten. Een veelgehoord tegenargument is echter dat de wereld niet te voeden zou zijn met enkel biologische voeding [1]. Als dat zo is, is het dan wel inderdaad zo duurzaam om biologisch te eten? Helaas is hier onder experts lang geen eensgezindheid over. Daarom, hieronder een aantal feiten en punten uit de discussie om meer duidelijkheid te scheppen.

Dat biologische voeding goed is voor het milieu en de leefomstandigheden van dieren is voor de meesten geen punt van discussie. Er bestaat echter geen eenduidig antwoord op de vraag of biologische voeding de wereld kan voeden. Zo is er om te beginnen al discussie of er überhaupt te weinig eten is in de wereld en of het niet slechts een kwestie van voedselverdeling is. Volgens cijfers van de VN werd er in 2006 zelfs ruimschoots genoeg geproduceerd om de gehele bevolking te voeden.
In Europa zal de productie van voeding dalen als alle boeren biologisch produceren. Of dit echter slecht is, is niet één twee drie te zeggen. Er kan dan wel minder geëxporteerd worden, maar er zullen ook minder overschotten gedumpt worden in ontwikkelingslanden waardoor de landbouw daar rendabeler kan worden en eventueel juist in volume kan toenemen. 

De daling van de productie gaat vooral op voor optimale, goede landbouwgrond zoals die in Europa te vinden is. Cijfers van de FAO geven aan dat bij minder ideale landbouwgrond, zoals die in veel ontwikkelingslanden te vinden is, waar bijvoorbeeld watertekorten de kwaliteit negatief beïnvloeden, de opbrengst van biologische landbouw wel degelijk hoger is dan van de conventionele landbouw. Volgens deze cijfers zou de algehele wereldproductie juist toenemen als iedereen overstapt op biologische productie. Dit onderzoek is echter gebaseerd op modellen en cijfers en niet altijd zozeer op daadwerkelijke observaties, waardoor sommigen deze cijfers in twijfel trekken.

Naast een hogere opbrengst heeft biologische productie voor boeren in ontwikkelingslanden ook als voordeel dat de leefomgeving stabieler en zekerder wordt. Water wordt beter vastgehouden, wat weer leidt tot minder overstromingen. De waterstand stijgt, de erosie vermindert en de biodiversiteit neemt toe. En dat maakt het ecosysteem stabieler.

Of biologisch de wereld kan voeden is dus niet zeker, maar bij voorbaat onmogelijk is het in ieder geval niet. Bovendien is honger niet alleen een kwestie van te weinig eten, maar ook van te weinig eten op de juiste plaats. Biologisch kiezen lijkt dus zeker zo slecht niet omdat ook het milieu, de natuur en onze gezondheid er op vooruit gaan.

Update (02-09-10): Zie ook het artikel over de verspilling van voeding op deze website. Als we de hoeveelheid afval weten te reduceren is het voeden van de hele wereld al een heel stuk eenvoudiger!
Dit artikel is zeker niet compleet, dat gaat ook niet met de grote hoeveelheid aan meningen en feiten. Aanvullingen, commentaar, etc. zijn altijd welkom, eventueel voor een vervolgartikel via: annelie[at]duurzamestudent.nl. Mocht je zelf verder willen lezen, kijk dan eens naar:

– Een scepticus over het FAO onderzoek
– Biologische landbouw verdienst een kans, een artikel uit de Volkskrant
– Een duurzamere wereld is niet alleen te verkrijgen door biologisch te eten, daarvoor moet een mentaliteitsverandering bewerkstelligd worden, meent deze professor.
– Resultaten van het FAO onderzoek in een overzichtelijk artikel
– Onderzoek van de universiteit van Michigan toont ook aan dat de wereld biologisch gevoed zou kunnen worden
– De VN over biologische voeding
– De organisatie voor biologische voeding van Nederland over het FAO onderzoek
– Een artikel in Trouw met een voor- en tegenargumenten voor wereldwijde biologische productie

[1] In dit artikel wordt onder biologische voeding die voeding bedoeld die is geproduceerd met zo weinig mogelijk milieubelastende middelen en die bijvoorbeeld voldoet aan de voorwaarden van het Eko-keurmerk.