Fossiele zonne-energie straalt weer

Leon Simons legt uit waarom kolen de minst rendabele energiebron voor het milieu zijn.
Zo’n 370 miljoen jaar geleden scheen de zon op een tropisch regenwoud. Dit regenwoud leek totaal niet op wat wij gewend zijn. Bloemen bestonden nog niet en bomen begonnen net het licht te zien. De planten die gretig zonne-energie opnamen en dit samen met water en CO2 omzette in koolstofverbindingen, waren varens. Dit gebeurde op grote schaal en in de loop van miljoenen jaren zijn er dikke lagen veen ontstaan. Deze veenlagen zijn dieper en dieper onder de grond terecht gekomen. Onder hoge temperaturen en druk is een proces op gang gekomen dat inkoling wordt genoemd. En daardoor hebben wij nu toegang tot elektriciteit.

Een weekje geleden bezocht ik met mijn werkgroep Jong&Duurzaam een kolencentrale in Nijmgen, die een potentieel vermogen van 600 megawatt heeft. Daarmee zouden we 100 000 000 LED-lampen kunnen laten branden. Het is een mooi idee dat we licht dat 370 miljoen jaar geleden de aarde bereikte weer kunt laten stralen.

Hoe doen we dat? In de 30 jaar oude elektriciteitscentrale van Electrabel worden steenkolen tot stof vermalen. Zo gaat de verbranding efficiënter en sneller. Dan wordt de stof in een grote oven geblazen. Hier worden temperaturen van meer dan 1000 graden bereikt. Met deze warmte-energie wordt water verdampt. De druk van de waterdamp drijft een generator aan. Een soort van dynamo zet bewegingsenergie om in elektriciteit. De waterdamp met een temperatuur van 550 graden wordt afgekoeld zodat het weer kan worden hergebruikt (het water is steriel, dus erg duur).

Simpelweg wordt er dus een stoommachine (zoals James Watt deze in 1780 uitvond) gebruikt om stroom op te wekken via een grote dynamo. Dit is niet erg efficiënt: Iets meer als 1/3e van de energie die vrij komt uit de kolen, komt uiteindelijk als elektriciteit bij de klant terecht.

Eigenlijk is de kolencentrale zo inefficiënt en daarom vervuilend dat deze al gesloten had moeten zijn. Netto wordt er meer CO2 uitgestoten per opgewekte Megawatt als in nieuwe kolencentrales. Maar daar is iets op verzonnen. Door biomassa bij te stoken zijn er zogenoemde Carbon Credits te verdienen. Omdat bomen CO2 opnemen tijdens het groeien, zou er netto geen CO2 in de atmosfeer komen wanneer bomen als brandstof gebruikt worden.. In Nijmegen wordt 25% van de energie opgewekt met biomassa. De Carbon Credits die hierbij vrij komen hebben momenteel een waarde van zo’n €6,5 miljoen. Daarnaast is onze regering zo aardig om biomassa te sponsoren en een deel van de CO2 kosten van het stoken van kolen te betalen

Momenteel is het economisch gezien het meest rendabel om te investeren in kolen. De fossiele zonne-energie zal dus nog wel een tijdje uit onze lampen stralen. 

Leon Simons is klimaatexpert, wereldreiziger en duurzaam ondernemer. Zie zijn website www.sunnysimons.com.