De achterdeur van de supermarkt (deel 3)

Voedsel is leven, maar meer dan de helft ervan wordt weggegooid. Zonde! Voor onze portemonnee, maar ook voor het klimaat, ecosystemen en voedselzekerheid in de wereld. Hoe kan dit anders? Onze reporter Jeannine ging op onderzoek uit en schreef een uitgebreide rapportage.
<<<<< Vorige

Naast gevolgen voor het milieu en voedselzekerheid, heeft onze overconsumptie ook gevolgen voor ecosystemen. Kaj is zelf bioloog en benadrukt het belang van nutriënten in ons voedsel. Planten gebruiken nutriënten, zoals water, zonlicht, fosfor, stikstof en kalium. Deze halen ze uit de lucht of uit de grond en enkelen, zoals fosfor, zijn op een menselijke tijdschaal niet hernieuwbaar. De nutriënten worden opgenomen door planten voor de productie van biomassa. Wij als mensen eten dit als voedsel en consumeren daarmee ook een groot deel van de nutriënten. Een klein deel wordt gebruikt in ons lichaam maar de rest poepen en plassen we gewoon weer uit. Met de nutriënten in afval doen we op dit moment helemaal niks. En doordat er vaak een grote afstand bestaat tussen de productie en consumptie van ons voedsel, is het moeilijk om kringlopen sluitend te maken. Voedsel wordt vaak niet gegeten op de plek waar het geproduceerd wordt en daardoor ontstaat er op sommige plekken een overschot aan nutriënten en op andere plekken een tekort. Beide situaties zijn niet wenselijk. Bij een overschot komen er te veel nutriënten in een ecosysteem. Hierdoor kan er misschien wel meer groeien, maar slechts bepaalde soorten, waardoor het evenwicht van ecosystemen verloren kan gaan. Een tekort is natuurlijk ook niet wenselijk, want nutriënten zijn nodig om planten te laten groeien. Sommige nutriënten zijn niet hernieuwbaar en niet vervangbaar en als daarvan schaarste ontstaat is er geen voedselproductie meer mogelijk. We zouden dus eigenlijk toemoeten naar een gesloten kringloop van nutriënten, waarbij we zorgen voor tweerichtingsverkeer aan nutriënten. Daarbij is van groot belang wat er met onze afvalstromen gebeurd, want daarin zitten nog veel nutriënten.

Het verwerken van afval afkomstig van voedsel (GFT) tot biogas alleen is niet voldoende. Daarmee wordt wel energie gewonnen, maar ook de nutriënten zouden terug gewonnen en hergebruikt moeten worden. Nog beter zouden reststromen gebruikt kunnen worden als veevoer, maar dat geeft nu nog complicaties op het gebied van voedselveiligheid en algemene hygiëne. Zo’n gesloten systeem zou op lokaal niveau kunnen, waarbij wordt gekeken naar hoeveel nutriënten uit de stedelijke omgeving in een bepaalde agrarische omgeving gebruikt kunnen worden. Maar zo’n systeem kan mogelijk ook op mondiaal niveau, waarbij op de een of andere manier nutriënten worden terug gestuurd naar de plek waar ze vandaan komen. Dit klinkt vrij abstract, maar hier wordt al wel onderzoek naar gedaan door de wetenschap.

Overconsumptie en verspilling hebben dus verregaande gevolgen voor het klimaat, voedselzekerheid en ecosystemen op aarde. Er bestaat geen twijfel over het vermogen van de mens tot het komen van innovatieve oplossingen voor een probleem. Maar sommige randvoorwaarden van de aarde zijn niet vervangbaar, zijn niet oneindig beschikbaar op een menselijke tijdschaal. Daarom moeten we zoeken naar kringlopen die zichzelf in stand kunnen houden, waarbij we niet meer gebruiken dan de aarde in dezelfde tijd terug kan maken.

Wellicht is de leefstijl van Kaj wel iets té extreem voor jou, maar er zijn tal van andere manieren om te consuminderen. Hier volgen tien tips om verspilling van voedsel in jouw eigen huishouden tegen te gaan. Goed voor je portemonnee en beter voor de rest van de wereld!

Kopen:

  1. Kijk eerst wat je nog in huis hebt voordat je boodschappen gaat doen.

  2. Maak een boodschappenlijstje. Zo voorkom je dat je meer koopt dan je nodig hebt.

  3. Koop alleen aanbiedingen als je zeker weet dat je die producten nodig hebt en gaat gebruiken, want voor je het weet bevat jouw eigen koelkast onbedoeld het complete assortiment van de supermarkt.

Bewaren:

  1. Zet de koelkast op 4º C., dan blijven vlees, groenten en zuivel langer vers. Haal ijs weg en vervang het afsluitrubber als het niet meer afsluit.

  2. Vries je brood in en ontdooi zoveel als je nodig hebt per dag.

  3. Bewaar zonaanbidders, zoals mango, banaan, tomaten, komkommer en paprika, niet in de koelkast, zo blijven ze langer lekker.

  4. Check twee keer per week de data van de producten in je (koel)kast. Maak producten met een eerdere datum als eerste op. Maar onthoud: de meeste producten kun je ook na die datum nog gewoon gebruiken, als ze goed ruiken en er goed uitzien.

Koken:

  1. Weeg aardappels, rijst en pasta af, zo kook je nooit te veel.

  2. Of kook juist meer en bewaar de kliekjes, zodat je ze binnen twee dagen voor een ander recept kunt gebruiken of ze in kunt vriezen om er later nog eens van te eten.

  3. Voorgesneden groente bederft eerder dan ongesneden groente. Eet voorgesneden groente dus eerst op of kies zelf hoe je je groente gesneden wil hebben.

Verspilling vindt plaats in de hele keten, van boer tot consument. De oplossing van het probleem is dan ook dat iedereen zijn of haar eigen verantwoordelijkheid moet nemen, zowel de consument, als de handelaar, de producent en de politicus. Je kunt altijd eens proberen, net als Kaj, iets te vinden bij de supermarkt of markt. Samen met wat vrienden is het het leukst! Kaj heeft best iets moeten overwinnen voordat hij aan dumpster diving begon. Hoewel we een afvalbak over het algemeen als een ‘no-go area’ beschouwen, had hij meer moeite met hoe anderen erop zouden reageren. Maar als je dat stadium voorbij bent is het een hele goedkope en milieuvriendelijke manier van ‘boodschappen doen’. Gaat het verhaal van Kaj je toch wat te ver, dan kun je zelf met wat kleine aanpassingen gemakkelijk letten op wat je koopt, kookt en bewaart. Alle kleine beetjes helpen!

Bronnen:
www.tastethewaste.nl
www.voedingscentrum.nl
www.fao.org/docrep/013/i1683e/i1683e.pdf
www.nos.nl

 

Back To Top