skip to Main Content

Eten uit de vuilnisbak

Was het voorheen alleen weggelegd voor zwervers en andere sloebers, tegenwoordig is het hipper dan hip: eten uit de vuilnisbak. Onder de term dumpster diven halen jongeren eten uit supermarktcontainers. Voor consumptie welteverstaan. Wat houdt deze trend precies in? Dumpster diver Jurre vertelt.

Voor de zesentwintigjarige promotiestudent Jurre – die zijn echte naam liever niet online ziet staan – begon het allemaal in Amsterdam, de stad waar hij geboren en getogen is. ‘Ik groeide op in een vrij arm gezin, waar veel waarde werd gehecht aan spullen en voedsel. Dingen weggooien is dus heel erg tegen mijn natuur in. We woonden in de buurt van de Dappermarkt. Op een avond liep ik langs een van deze markten toen alles werd opgeruimd en ik zag dat er allerlei dingen achterbleven. Ik kwam dichterbij en schrok van wat ik zag. Kilo’s druiven en bananen die ik een kwartier daarvoor nog kon kopen bij de marktkoopman, werden nu afgestoten als vuilnis.’ Jurre nam een tros bananen mee en een traditie was geboren: vanaf dat moment ging hij steeds vaker langs voor gratis, afgedankt fruit.

Ongeveer vier jaar lang bezocht de Amsterdammer de markten. Van dumpster diven in supermarktcontainers had hij wel gehoord, maar hij waagde zich er zelf nog niet aan. Totdat hij en zijn vriendin twee jaar geleden op fietsvakantie waren in Duitsland. ‘De eerste zondag van onze fietstocht kwamen we aan in een klein, Duits dorpje. De grote stad gewend, wilden we een supermarkt binnenstappen. Maar natuurlijk zaten alle winkels dicht. Toen dachten we “hé, waarom zouden we niet eens een kijkje nemen achter de supermarkt?”’ Het was meteen raak. Een container vol met goed eten bezorgde Jurre en zijn vriendin twee goed gevulde maagjes.

Vanaf die bewuste dag in Duitsland, begeeft Jurre zich steeds vaker aan de kant van de supermarkt die voor de normale consument doorgaans goed verborgen blijft: het containerterrein, waar vuilnisbakken vol met eten staan. Alles wat hij nodig heeft, vindt hij daar. ‘Koffie, thee en suiker en af en toe wat bonen en linzen. Dat is het enige wat ik nog hoef te kopen. De rest haal ik uit de containers, die vaak één bij één meter bij vijftig centimeter zijn en iedere dag opnieuw gevuld worden met afgedankt eten. 

Betrapt

Handig, al dat gratis eten, maar af en toe is het wel lastig om eraan te komen. ‘Soms zitten de containers of zelfs het hele terrein op slot’, vertelt Jurre. ‘De winkels in de grotere gemeentes zijn vaak verplicht het terrein af te sluiten. Waarom? Misschien om dumpster divers tegen te houden, maar ik denk zelf dat de gemeentes het vooral doen vanwege het straatbeeld. En supermarkten zijn ook huiverig om te laten zien hoeveel er wordt weggegooid. Die andere, negatieve kant van voedselproductie willen ze liever verborgen houden voor de consument.’

Gelukkig voor Jurre helpen anderen hem onbewust een handje: ‘Containers zitten soms op slot, maar er zijn gelukkig veel krakers die de sloten openbreken. Wat je ook vaak ziet is dat ze tweesecondenlijm in het slot druppelen. Dat werkt goed, want de meeste supermarkteigenaren vinden het wel belangrijk om alles af te sluiten, maar hebben ook geen zin om elke dag nieuwe sloten te kopen.’

Zelf legt Jurre zich erbij neer als een container op slot zit. ‘Openbreken is illegaal, daar hou ik me verre van.’ Toch geeft hij toe soms wel wat verder te gaan dan wettelijk is toegestaan: ‘In Bilthoven heb je een Plus. Mijn vriendin en ik besloten een keer in een opwelling om daar over het hek te klimmen. Wat we toen aantroffen was bijna niet meer normaal: vijf containers op een rij, waarvan eentje helemaal gevuld met brood, de ander met fruit en groente en weer een ander die vol zat met taart en koekjes. Ongelooflijk.’

Een paar maanden lang bezochten Jurre en zijn vriendin de containers in Bilthoven. Ze konden hun geluk niet op. Totdat Jurre op een dag wat tassen met eten naar zijn fiets bracht. ‘Opeens zag ik een auto op ons afrijden. Ik riep mijn vriendin, maar het was al te laat. Twee politiemannen kwamen op haar afgelopen. Ik twijfelde even, maar liep er uiteindelijk ook maar op af. Ze dachten dat we aan het inbreken waren.’

Het stel kwam uiteindelijk met de schrik vrij: ‘Onze gegevens werden opgeschreven, maar de boete hebben we nooit ontvangen.’ Toch zal Jurre iets soortgelijks niet meer zo snel doen. In Nederland tenminste. ‘Als ik in het buitenland een hek zie, heb ik er niet zo veel problemen mee om eroverheen te klimmen. Als het eenmalig is, boeit dat me niet zo veel.’ 

Ziek

Eten uit containers vies? Welnee, vindt de Amsterdamse dumpster diver. ‘Ik ben sowieso opgegroeid in een gezin waar niet al te moeilijk werd gedaan met hygiëne, maar het is echt niet zo dat je ziek wordt van het eten uit zulke containers.  Ik ben zelf in ieder geval niet vaker ziek dan anderen.’ Zelfs zijn pasgeboren baby zal – zodra hij van de moedermelk af is – mee-eten uit de “vuilnisbak.”

Dat Jurre niet ziek wordt van de weggegooide producten komt ook doordat hij goed weet waar op te letten. ‘Alle kwaliteitscontrole wordt in Nederland uitbesteed, maar dat is eigenlijk heel raar. Je hebt zelf genoeg middelen om te bepalen of iets nog te eten is of niet.’ Je neus, je ogen en zelfs je gehoor kunnen volgens Jurre worden ingezet om de houdbaarheid van een product te testen: ‘Als een potje eten nog goed is, moet hij bijvoorbeeld klikken.’

Vertrouwen op je zintuigen, daar gaat het dus om. Door het gewoonweg te doen, leer je steeds beter hoe het moet, aldus Jurre. ‘ Zuivel kan bederven, maar dan wordt het wat zuur of dan gaat het schiften en dat heb ik nu meteen door.’ Als Jurre twijfelt, roept hij de hulp van experts in. ‘Van een microbioloog heb ik begrepen dat verkeerde schimmels vooral op eiwitrijke producten als vlees, noten en brood zit. Daar kijk ik nu dus vooral mee uit.’ 

Agressief winkelpersoneel

Dumpster diven kent wel andere gevaren op het gebied van gezondheid. ‘In containers wordt soms ook glaswerk gegooid en dat kan natuurlijk breken.’ Jurre vertelt zelf al een stuk of vier keer een grote snee te hebben overgehouden aan het graaien in de afvalbak. Maar daar kan hij niet mee zitten: ‘Ach, als dat alles is’, zucht hij uit. Er zijn ergere dingen. Je moet gewoon een beetje uitkijken, dat is alles.’

Nog een extra gevaar bij dumpster diven zijn de winkeleigenaren, die soms wel heel vreemde manieren hebben om skippers van hun terrein te weren. ‘Ik hoor wel eens verhalen van winkeleigenaren en personeel dat agressief kan worden. Dat mag natuurlijk niet, maar het gebeurt wel.’ En in het buitenland gaat dit zelfs nog een stapje verder, vertelt hij: ‘Daar gaat het soms zelfs zo ver dat er rattengif in de bakken wordt gedaan. Hier in Nederland heb ik daar gelukkig nog nooit van gehoord.’

Duizenden pakken Coolbest

Wat Jurre vooral irriteert is de onwetendheid over houdbaarheidsdata. ‘De meeste producten worden een a twee dagen voordat de houdbaarheidsdatum is verstreken al uit de schappen gehaald, terwijl die datum ook nog eens veel en veel te vroeg is gesteld. ‘Neem een pak yoghurt. Dat kan je nog drie maanden na de datum in de koelkast bewaren, maar bijna niemand weet dat. En eieren worden ook vaak maanden te vroeg weggegooid. Ik heb eens de proef op de soms genomen en een half jaar na het verstrijken van de houdbaarheidsdatum nog eieren gegeten, die buiten de koeling waren bewaard. Dat ging prima. Ik leef nog steeds.’

Volgens de Amsterdammer zou Nederland een voorbeeld moeten nemen aan Engeland. ‘Ik was daar van de week en het viel me op dat er daar op veel producten een productiedatum staat, in plaats van een houdbaarheidsdatum. Op die manier kan je dus zelf besluiten hoe lang je nog vind dat het product goed is.’ Of het zover komt in Nederland, weet Jurre niet: ‘Fabrikanten hebben er natuurlijk ook belang bij dat producten worden weggegooid: hoe meer er wordt weggegooid, hoe meer er kan worden geproduceerd en verkocht.’

Naast het feit dat Jurre skipt vanuit dit ideaal, zitten er ook andere aspecten aan zijn levensstijl. ‘Het is natuurlijk super spannend. Niet per se dat je iets doet wat niet helemaal is toegestaan, maar het is gewoon vet om te zien wat er wordt weggooit. Om te ontdekken wat er wordt geproduceerd, maar niet wordt verkocht. In de twee jaar dat ik nu aan het skippen ben, kom ik bijvoorbeeld in elke container Coolbest tegen. Duizenden pakken Coolbest die in de vuilnisbak belanden. Dat is toch interessant?’

Back To Top