“Onderwijs is een investering, geen straf”: Een interview met Mylou Miché, voorzitter van het ISO

De toekomst van het onderwijs in Nederland staat op het spel. Terwijl er bij het kabinet bezuinigingen op tafel liggen die kunnen leiden tot hogere collegegelden en zelfs de afschaffing van bepaalde opleidingen, zijn studenten en onderwijsinstellingen in verzet. Dit verzet bereikte een hoogtepunt vlak voor het kerstreces, toen het kabinet op 12 december stemde over de onderwijsbegroting. Mylou Miché, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO), is een van de actieve stemmen in het verzet tegen deze bezuinigingen. In dit gesprek vertelt ze over de impact van de bezuinigingen en haar visie op de waarde van onderwijs. Want wat zouden deze bezuinigingen betekenen voor SDG 4?

Bron: https://www.globalgoals.org/goals/4-quality-education/

Kun je jezelf even voorstellen en vertellen wat ISO doet?

Ja, natuurlijk, dan komt mijn hele voorstelriedeltje hoor! Ik ben Mylou Miché, voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO). ISO is een landelijke studentenorganisatie die zich inzet voor de belangenbehartiging van studenten. Dit kan echt van alles betekenen: van de financiële situatie van studenten tot de kwaliteit van het onderwijs en docenten. We zijn gesprekspartners van politiek, ministerie, Kamerleden. Daarnaast zijn we bezig met de media, van alles eigenlijk.

De bezuinigingen in het onderwijs zijn op dit moment veelbesproken. Kan je ons daar wat meer over vertellen?

Zeker! De aangekondigde bezuinigingen komen uit het hoofdlijnenrakkoord en het zijn de grootste bezuinigingen in deze eeuw. Het gaat om een gigantisch bedrag. De hele onderwijsbegroting gaat er bijna 2 miljard euro op achteruit. Een dee; van die maatregelen zal directe gevolgen hebben voor studenten. Een van de maatregelen die wordt voorgesteld, is een boete voor studenten die langer dan een jaar uitlopen met hun studie. Deze studenten zouden 3.000 euro extra collegegeld moeten betalen per jaar dat ze uitlopen, waardoor hun collegegeld kan oplopen tot zo’n 6.000 euro per jaar. Dit is een enorme bezuiniging, en het roept veel zorgen en gevoelens op bij zowel studenten als onderwijsinstellingen.

Wat is de rol van ISO hier in?

Onze rol is om de belangen van studenten te behartigen, dus echt het stukje student. De onzekerheid die door de bezuinigingen ontstaat, wordt niet alleen door onderwijsinstellingen, maar ook door studenten gevoeld. Bijvoorbeeld dat kleine opleidingen verdwijnen, wat weer invloed heeft op de keuzes die studenten kunnen maken in het onderwijs.

Het lijkt alsof de bezuinigingen ook invloed hebben op de mentale gezondheid van studenten. Hoe zie jij dat?

Absoluut. Er heerst veel onzekerheid onder studenten. Ze weten niet wat er gaat gebeuren met de langstudeerboete en wat dit voor hen betekent. Vooral studenten die al begonnen zijn met hun studie en bepaalde keuzes hebben gemaakt waardoor ze langer gaan studeren ervaren onzekerheid. Logisch ook, het idee van straffen wat in die langstudeerboete zit is al raar.

Je hebt een keer gezegd: “Je moet investeren in kennis, niet in straffen.” Kun je dat verder toelichten?

Ja, zeker. Er zijn verschillende rapporten geweest, maar eigenlijk komt nog op neer dat elke euro die je investeert in kennis of in het onderwijs komen er 4 van terug. Rabobank heeft gezegd dat het op de lange termijn 50 miljard euro gaat kosten. Ga nu niet een wetsvoorstel maken waar je twee jaar mee bezig bent, wat helemaal geautomatiseerd moet worden bij duo, etcetera. Het moet echt nog helemaal opgezet worden. Het gaat heel veel geld kosten om studenten te straffen. Dus investeer juist in kennis, niet in straffen, daar krijg je meer voor terug.

Ja dus het zijn bezuinigingen, maar het gaat tegelijkertijd ook heel veel geld kosten om die bezuinigingen waar te maken?

Ja, dat zien we natuurlijk ook vanuit 12 jaar geleden. Nou, toen is ie wel dus twee maanden van kracht geweest, nou, toen heeft uiteindelijk het terugdraaien daarvan 12,5 miljoen gekost. Ja en hoe het nu bedachten is, er wordt 282 miljoen per jaar opgehaald met deze maatregel. Daar is de uitleg bij van: nou, we gaan per student die langer dan een jaar uitloopt, € 3.000 innen. Maar waar ze niet rekening mee hebben gehouden, is ten eerste al dat studentenpopulatie veranderd. Gedragseffecten, mensen stoppen misschien met een studie, mensen starten misschien niet met hun studie, dus dan krijg je al minder geld. Dan is eigenlijk al de hele dekking niet helend.

Dit gaat natuurlijk veel over toegankelijkheid van onderwijs en gelijke kansen. SDG 4 focust natuurlijk ook heel erg op de kwaliteit van het onderwijs. Wat zijn de gevolgen van de bezuinigingen voor de kwaliteit van het onderwijs zelf?

Waar wij vooral bang voor zijn is dat de bezuinigingen ervoor zorgen dat universiteiten en hogescholen andere keuzes moeten gaan maken. Ze zullen waarschijnlijk grote klassen moeten creëren om kosten te besparen. Misschien verdwijnen bepaalde begeleidingspunten, of studentpsychologen. We weten het allemaal niet, maar dit is natuurlijk allemaal onderdeel van de onderwijskwaliteit. Als je de onderwijskwaliteit aantast, maak je het voor studenten moeilijker om succesvol af te studeren.

Je hebt meegedaan aan een protest tegen de bezuinigingen. Hoe was dat voor jou?

Ja dit protest is gezamenlijk georganiseerd door FNV, CNV, de Algemene Onderwijsbond, LSVB en ISO. Het was een grootse dag. Het was een groter succes dan wij hadden kunnen voorstellen. We hadden misschien 10.000 mensen verwacht, maar er kwamen bijna 25.000 mensen opdagen. Toen ik op het podium stond, kon ik niet eens het einde van de menigte zien, het was zo groot. Echt bizar. Het voelde als een enorme steun voor wat we proberen te bereiken, toen wij klaar waren met de mars door Den Haag, waren ze aan het einde nog niet eens gestart.

Waarom ligt jouw passie bij het onderwijs?

Onderwijs is een groot goed. Het verdient de bescherming die het nodig heeft. Zet in op hoogkwalitatief onderwijs. Het gaat niet alleen om cijfers en studies, het gaat om het beschermen van de toekomst van jongeren.

*Dit artikel is geschreven in december 2024