Keurmerken onderzocht: streekproducten

Het keurmerk dat je garandeerd dat het product op de Waddeneilanden, in Groningen, of een andere specifieke streek in Nederland is geproduceerd. Dus wil je de lokale boeren een steuntje in de rug geven en producten eten waarbij op duurzaamheid is gelet, dan is dit een goede keus.

Max Havelaar, Eko, Rain Forest Alliance, dit is slechts een greep van de opvallende logo’s op voedingsmiddelen. Maar alleen zo’n logo zegt jou, als consument, nog niet waar het voor staat. Waarom zou je je weinige stufi-euro’s nou net aan deze (meestal duurdere) producten uitgeven? Daarom, een serie artikelen die duidelijk maakt waar welk keurmerk voor staat en waarom je nou net aan deze producten je geld uit zou moeten geven.

Elke zaterdagochtend op de fiets naar de verderop gelegen boerderij om die vers geplukte appels op te halen en 2 keer per week langs bij de boer iets verderop voor die heerlijk verse melk. Lekker en transportkilometers besparend, maar voor velen enkel een romantisch en onbereikbaar ideaal. Want wie heeft er tegenwoordig zo veel tijd om alle lokale boeren af te gaan voor die verse streekproducten?
Om boeren in hun eigen omgeving toch een streepje voor te geven zijn daarom zogenaamde streekkeurmerken opgericht. Zo kun je toch die lokaal geproduceerde jam kopen, zonder er elke week 10 kilometer voor te fietsen.

Ontstaan
In 1999 is de stichting Streekeigen Producten Nederland (SPN) opgericht als onafhankelijk keuringsinstituut voor streekgebonden producten [1]. Zij bepalen of producten het keurmerk erkend streekproduct mogen voeren. Binnen dit overkoepelende keurmerk zijn diverse keurmerken opgericht die een specifieke streek vertegenwoordigen.

Voorwaarden
Om het streekkeurmerk te mogen dragen moet een product uit een “duidelijke omschreven productiegebied komen”, daar moeten zowel de gronstoffen verbouwd worden als de verwerking plaats vinden. Bij producten als jam en gebak moet meer dan de helft van de grondstoffen uit de streek komen [2]. Deze eisen zijn bedoeld om de regionale economie te stimuleren. Verder zijn er ook eisen aan duurzaamheid van de producten gesteld. Hierbij hoeven producten niet biologisch geproduceerd te worden, maar moeten wel milieuontlastende maatregelen genomen worden. Zo moeten aardappelen, groenten en fruit in hun natuurlijke seizoen verbouwd worden [3]. Tevens moeten de producten de economische en sociale (denk daarbij aan werkgelegenheid bijvoorbeeld) omstandigheden in de streek verbeteren.

Regio’s
Uit vrijwel heel Nederland zijn producten met het streekproducten keurmerk te vinden, zie de streekproef website. Er is een heel skala aan producten te vinden; zuivel, vlees, ijs, beleg, etc.
Diverse streken hebben bovendien nog hun eigen streeklogo ingevoerd. Zo kun je producten met het Gegarandeerd Groningen, Zuiderzee Zilver, Waddengoud of De Brabantse Wal keurmerk vinden [4].

Europese wetgeving

Op Europees niveau kunnen producten ook beschermd worden op basis van hun oorsprong. Dit gaat verder dan het hierboven besproken keurmerk. Een door de EU beschermd product, mag namelijk enkel in die regio geproduceerd worden. Producten kunnen op 3 niveaus beschermd worden [5]. Zo kunnen ze een BOB (Beschermde Oorsprongsbenaming) krijgen, het product moet dan binnen een bepaalde regio volgens een erkende werkwijze geproduceerd worden, een voorbeeld hiervan is Kanternagelkaas of Griekse Feta. Een minder vergaande bescherming is de Beschermde Geografische Aanduiding [6].
Ten slotte is er nog de gegarandeerde traditionele specialitiet die amper aan een regio gebonden is, maar wel aan specifieke kenmerken moet voldoen [7].

Dus wil je graag op en top Nederlandse producten eten? Let dan eens op dit logo voor een authentiek, seizoensgebonden, duurzamer en relatief uniek product!