Marjan Minnesma: Purmerendse boeren en de klimaattop in Parijs
Door: Nine de Jonge en Alynda Kok
Tijdens de Studium Generale van de Universiteit Utrecht ging filosoof Herman Philipse in gesprek met Marjan Minnesma: de vrouw die naar Parijs liep, die twintig uur per dag op de been is voor het bereiken van haar missie, maar die vooral bekend is van ‘de klimaatzaak’.
Alynda en Nine waren aanwezig, maar waren als studenten in de minderheid. De grootste fans bleken mensen boven de vijftig jaar. Wellicht keken studenten liever thuis naar de live-opname. Of leeft duurzaamheid toch meer onder ouderen? Het meest genoemde argument is immers: “Ik doe het voor mijn kinderen.” De scherpe visie van studenten ontbrak; er werd veel geknikt in de zaal wanneer Minnesma aan het woord was.
In 2030 moet Nederland klimaatneutraal zijn, willen we voorkomen dat we ernstige schade ondervinden van klimaatverandering. De urgentie is hoog, aldus Minnesma. Precies daarom heeft ze dan ook stichting Urgenda opgericht. Urgenda heeft vooral naamsbekendheid verworven door de overheid voor de rechter te dagen, waarbij ze afdwongen dat onze overheid in 2020 de CO2-uitstoot met 25% moet hebben verlaagd. Nederland is in Europa een achterblijver als het hierop aankomt: alleen Luxemburg en Malta doen nog minder hun best om de CO2-uitstoot te verlagen. Helaas ontbreekt het inzicht tot urgentie bij velen. Toch benoemt Minnesma dat het psychologische effect van Parijs enorm was: het gestelde doel van maximaal 1.5 graden mondiale opwarming is heel bijzonder.
[perfectpullquote align=”right” cite=”” link=”” color=”” class=”” size=””]Alle Purmerendse boeren ondervinden nu al last van klimaatverandering[/perfectpullquote]Nou klinkt 1.5 graden als verwaarloosbaar, maar ter vergelijking bijt Minnesma terug: in de laatste ijstijd was het maar 5-6 graden kouder dan het nu is. Met concrete voorbeelden geeft ze aan hoe rampzalig het zou zijn als de aarde 2 graden opwarmt: de noordpool zal gesmolten zijn en al het koraal zal doodgaan. Bovendien zullen meer dan 600 miljoen mensen op de vlucht slaan. Minnesma pleit voor lokale campagnes om mensen te laten zien wat klimaatverandering voor hen betekent. De dag ervoor was ze nog bij een conferentie van Purmerendse boeren, waarbij bleek dat alle boeren nu al last ondervinden van klimaatverandering.
Van de politiek moeten we het echter niet hebben; die is te druk bezig met kortetermijnbelangen en de verkiezingspeilingen. En hoewel er jaarlijks al 4,9 miljoen slachtoffers vallen door klimaatverandering, zal het nog wel wat jaren duren voordat Nederland onder water komt te staan. Dit maakt het voor de meeste mensen lastig om zich in te leven in de ernst, de schaal en de urgentie van het probleem. En toch is het juist zo belangrijk om die urgentie over te dragen, want niemand gaat ‘zonnepanelen installeren voor de lol’.
[perfectpullquote align=”left” cite=”” link=”” color=”” class=”” size=””]De kracht van de transitie naar een duurzame samenleving zit in individuele gedragsverandering[/perfectpullquote]Desalniettemin zijn het toch die zonnepanelen waar we naartoe moeten. Volgens Minnesma zit de kracht van de transitie naar een duurzame samenleving in individuele gedragsverandering. Urgenda focust hierbij voornamelijk op klimaatneutraal (of misschien zelfs klimaatpositief) wonen door mensen te helpen hun huis energiezuinig en zelfvoorzienend te maken. Andere speerpunten waarop veel klimaatwinst gehaald kan worden zijn een plantaardig eetpatroon en duurzame vervoersmiddelen, zoals elektrisch rijden en natuurlijk de fiets.
Belasting heffen op CO2 zou nog het meeste helpen, want vliegreizen zijn te goedkoop. “Je mag je bemoeien met het huis van mensen, maar als het om vakantie gaat willen mensen niet bezig zijn met duurzaamheid.” We moeten in ieder geval af van de kolenmijn. “We kunnen zonder gas en olie, dat levert zelfs banen op”, aldus Minnesma.
Vanuit de zaal werd een gevoelig punt aangesneden: als mensen het probleem zijn, moeten we dan niet bijvoorbeeld naar een twee-kindpolitiek? “Nee,” zegt Minnesma, “als je mensen genoeg welvaart en educatie geeft, blijft het gemiddelde onder de twee kinderen. Dwangmatig verbieden brengt ernstige problemen met zich mee, kijk maar naar China.” Waar ligt de oplossing wel?
Minnesma gelooft dat de vrijemarktwerking met goede oplossingen kan komen en spreekt dan ook regelmatig voor de private sector. Daarnaast is het hoog tijd dat wetenschappers zich gaan uitspreken en hun onderzoek glashelder aan het grote publiek voorleggen, terwijl filosofen zich actiever mogen buigen over de morele bezwaren die kleven aan onze huidige levensstijl.
En wat kunnen wij doen als gewone burger? Elke week een e-mail naar Rutte, Buma of een andere politicus sturen! Juist nu de verkiezingen weer om de hoek staan is het hoog tijd dat we Den Haag laten weten hoe belangrijk wij het vinden dat klimaatverandering op de agenda komt. “En natuurlijk gaan we allemaal zaterdag protesteren tegen TTIP!”
