‘Duurzaamheid bestaat niet en heeft nooit bestaan’

Mart Lubben, voorzitter van Studenten voor Morgen, schreef als jurylid van de DJ100 deze column. Kijk voor meer informatie over de DJ100 op www.dj100.nl!

Mij is gevraagd om een boodschap te geven aan jonge koplopers, het agenderen van een duurzaam onderwerp en de rol die ik zie voor de jonge generatie. De boodschap die ik, kersvers voorzitter van het nationale duurzaamheidsnetwerk ‘Studenten voor Morgen’, ga geven is misschien wat onverwacht; duurzaamheid bestaat niet en heeft nooit bestaan.

Vaak wordt er naar de natuur gewezen alsof de natuur helemaal duurzaam is. Als afgestudeerd Bioloog (BSc) kan ik vertellen dat de natuur dat niet is. De kalklagen in de grond zijn bijvoorbeeld het gevolg van het restafval van schelpen dat nooit is hergebruikt. Ook olie en gas bestaat gewoon uit ongebruikte troep van planten en andere organismen, wat duizenden tot miljoenen jaren onder de grond heeft gelegen. De grote uitstervingsgolven, de talloze klimaatveranderingen die de aarde heeft gekend en het besef dat de zon uiteindelijk dooft tonen al aan dat duurzaamheid altijd van relatieve duur is en nooit helemaal duurzaam.

Wat bestaat dan wel? Niet-duurzaamheid bestaat zeker. Vele diersoorten voor ons hebben al laten zien dat ze niet duurzaam waren, anders waren ze er nog wel geweest. De dinosauriërs waren bijvoorbeeld niet opgewassen tegen de enorme klimaatveranderingen in hun tijd. De sabeltandtijger, de reuze luiaard van 6 meter en de libellen van 1 meter groot zijn allemaal uit de tijd gegaan.

Wat is er dan nog wel? Alle soorten planten, dieren en ecosystemen die zich grotendeels door toeval aanpassen aan constant veranderende omstandigheden, die zijn er nog wel. Daarom was de dolfijn van nu in het verleden een landdier en leefde het daarvoor weer in zee. Een familielid van dat in zee levende dier ontwikkelde zich tot een reptiel en dat is nu een plofkip. Het kan gek lopen – of niet meer… na 6 weken. Wat mijn boodschap precies is: iets 100% duurzaams bestaat niet, wel moeten we zo snel en effectief mogelijk weg bewegen van niet-duurzame praktijken.

Met bovenstaand bruggetje beland ik bij het onderwerp dat ik graag wil agenderen. Wij weten nog niet hoe wij in 2050 iedereen van simpele dingen als water, voedsel, energie en materialen kunnen voorzien. 2050 lijkt nog ver weg, maar ieder van ons herinnert zich nog het jaar 2000. Tweeënhalf keer die tijd hebben wij voor grootse dingen, want er moet nog veel gebeuren. Meer dan 90% van alle energie die we gebruiken is eindig en fossiel; ook windmolens worden nog gemaakt van fossiele brandstoffen. Verder is 80% van al het oorspronkelijk bos al gekapt voor landbouw en nog steeds is er een groeiend tekort aan grond en voedsel.

We zitten in een interessante periode. Aan de ene kant hebben we de explosieve bevolkingsgroei en mondiale welvaartsgroei die de druk op onze aarde blijven vergroten en aan de andere kant hebben we een ongekende technologische ontwikkeling en sociale betrokkenheid. We zitten in een ongekend schouwspel en de beslissingen van onze generatie zijn van onbevattelijke invloed op het aardse leven, ook het eigen. De rol van de jonge generatie is om deze invloed te erkennen, kansen te grijpen en anderen te motiveren. Jongeren hebben in onze tijd een grotere invloed dan ooit, we kunnen bij meer informatie dan welke generatie dan ook en moeten onszelf niet onderschatten. Durf te veranderen.