skip to Main Content

Van boskap tot bieflap: Duurzaamheid in Bolivia

In Nederland staat duurzaamheid volop in de aandacht. Maar hoe zit dat in andere landen? Hoe gaat men in het buitenland met duurzaamheid om? Deze keer een kijk op duurzaamheid in Bolivia.

Foto 1

Voedsel vormt een belangrijk onderdeel van een lokale cultuur. Wanneer je in het buitenland bent vallen veranderingen in het eten vaak het eerste op en blijven het langste bij. In het geval van Bolivia zijn het dan vooral de barbecues die je bij blijven.

 

Heel. Veel. Vlees.

In de oostelijke Boliviaanse laaglanden waar ik verblijf barbecuet men graag en goed. En ik pik met plezier een worstje mee. Voor mij als buitenlander is zo’n barbecue natuurlijk dé manier om lekker te eten en nieuwe mensen te leren kennen, maar het is ook meteen dé manier om iets te observeren over de lokale kijk op duurzaamheid. Want een ding is meteen duidelijk: Bolivianen houden van vlees. Heel. Veel. Vlees.

Foto 2Kilo’s smakelijke bieflappen en van vet druipende worsten worden in grote voorraden op de grillplaat gelegd.  Zo ook tijdens de personeelsbarbecue van de milieuorganisatie waar ik stage loop. Het heeft iets tegenstrijdigs: Eerst een dag lang werken aan projecten die kwetsbaar regenwoud moeten beschermen tegen ontbossingen, om vervolgens ladingen vlees weg te werken tijdens de vrijdagmiddagbarbecue.

Want laten we eerlijk zijn: vleesconsumptie heeft een enorme impact op het tropisch regenwoud. Voor 1 kilo rundvlees is naar schatting zo’n 25 kilo veevoer nodig. En dat veevoer bestaat voornamelijk uit soja. Goede kans dat niet al te ver van waar ik dit schrijf een stuk tropisch regenwoud plaats heeft moeten maken voor een sojaplantage, zodat ik en mijn collega’s konden genieten van de grill.

Cultuur is hardnekkig, en zeker een eetcultuur verandert niet makkelijk. In tegenstelling tot de populariteit die het vegetarisme in Nederland lijkt mee te maken is een vleesloze levensstijl in Bolivia ondenkbaar en praktisch haast onuitvoerbaar, ook voor medewerkers van een milieuorganisatie.

 

Bewustzijn

Daar staat tegenover dat de gemiddelde Boliviaan dichter bij de natuur lijkt te staan dan de gemiddelde Nederlander. Met 10 miljoen inwoners op een oppervlakte 30 keer zo groot als Nederland is het Zuid-Amerikaanse land een van de meest dunbevolkte landen ter wereld. En dit dunbevolkte land wordt gedomineerd door het natuurlijke landschap. Met tropisch regenwoud, zoutvlaktes en besneeuwde bergtoppen beslaat het Boliviaanse landschap bijna alle denkbare variatie in het natuurlijk spectrum.

En dat heeft een impact op mens en maatschappij. Het is moeilijk om hier niet onder de indruk te zijn van de grootsheid van de natuur. Vergeleken met het vaak kale en kunstmatige Hollandse landschap lijkt men in Bolivia meer verbonden te zijn met de natuur. Wellicht zorgt dat ook voor een groter respect voor de natuur en meer inzicht in het belang van een goede milieubescherming.

In mijn woonplaats Santa Cruz de la Sierra, de grootste stad van het land, vertel ik op een dag aan een taxichauffeur over mijn stage. Hij reageert vol enthousiasme over hoe waardevol de natuur is. Zo enthousiast dat we bij het bereiken van mijn eindbestemming nog een kwartier blijven napraten over de rol van bossen binnen het klimaatsysteem.

Bewustzijn over duurzaamheid lijkt in grote mate aanwezig. Men moet ook wel. Met de enorme impact die de natuur hier heeft is de kwaliteit van leven er uiteindelijk rechtstreeks van afhankelijk.

Foto 3En toch. Enkele weken geleden sprak ik met een collega over het katholieke gebruik van vasten in aanloop naar Pasen. “Het is heel gebruikelijk,” vertelde ze, “om in de week voor Pasen geen rundvlees te eten”. “Een week?”, vroeg ik enigszins verbaasd, gewend aan een vastentijd van 40 dagen. “Ja,” zei ze, “of alleen op Goede Vrijdag.”

Het is de tegenstrijdigheid van Bolivia. Geen ander land ter wereld dat zo expliciet de rechten van “Moeder Aarde” opnam in haar wetboeken, maar dat tegelijkertijd zo verknocht is aan vlees. En geen ander land met zo’n enorme natuurlijke diversiteit, dat tegelijkertijd zo afhankelijk is van haar natuurlijke grondstoffen om zich economisch te ontwikkelen. Bolivia’s economische ontwikkeling blijft nog steeds gebaseerd op grootschalige landbouw en ontwrichtende mijnbouw.

Besef van duurzaamheid mag dan sterk aanwezig zijn, de praktijk is vaak weerbarstiger. Gelukkig zijn er tal van organisaties die praktisch handen en voeten proberen te geven aan de vele mooie woorden en intenties. Daarover binnenkort meer wanneer ik een voorbeeld bespreek van lokale milieubescherming op het Boliviaanse platteland.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Back To Top