Column: Mag ik u een rare vraag stellen…
Ik loop door Amsterdam. Net als ik het zoveelste Cheese and More winkeltje uit wil stappen, waar ik eens uitvoerig het hele assortiment aan kaas heb geproefd, spreekt de vrouw achter de balie me aan… “Mag ik u misschien een rare vraag stellen…? Ik heb hier al dat heerlijke verse brood van de bakker, maar morgen kan ik dat niet meer gebruiken voor onze sandwichbar, dus zou ik het aan jou mee mogen geven? Weggooien vind ik zo zonde….”
Ik draai me om, kijk haar verbaast aan en neem het brood blij van haar aan, terwijl ik me afvraag of het op mijn voorhoofd te lezen staat dat ik deze week van voedsel afval probeer te leven, dus goed voedsel wat om de een of andere reden toch wordt weggegooid. Deze uitdaging blijkt makkelijker dan gedacht en bovendien brengt het me vaak tot interessante gesprekken. Als ik met mensen begin over het onderwerp voedselverspilling kom ik er vaak achter dat mensen het een hinderlijk fenomeen vinden en ook liever niet toegeven dat ze daar zelf aan bijdragen; “Ja zo zonde… Maarja, wat moet je dan…” Daar bespeur ik een soort onmachtspositie die me intrigeert. Blijkbaar willen mensen hun omgang met voedsel wel veranderen, maar weten ze eenvoudigweg niet zo goed hoe.
[pullquote align=”left” cite=”” link=”” color=”#66c0cf” class=”” size=”16″]Daar bespeur ik een soort onmachtspositie die me intrigeert[/pullquote] Wat ik ook vaak tegenkom is dat de mensen die ik spreek niet graag toe willen geven dat ze zelf voedsel verspillen; “Ja erg he, maar ik let daar altijd heel goed op hoor, volgens mij gooi ik niet zo veel weg…” Deze uitspraak kan worden uitgelegd aan de hand van een psychologische gedragsafwijking die er voor zorgt dat mensen de neiging hebben om negatief of destructief gedrag van zichzelf te onderschatten[1]. Een gevaarlijk addertje onder het gras in mijn zoektocht naar strategieën om voedselverspilling tegen te gaan, want zolang mensen het probleem niet persoonlijk durven te erkennen, maar blijven zoeken naar zondebokken, wordt het nog een hele uitdaging om gedragsverandering teweeg te brengen [2].
Een veelgehoord excuus, vooral van winkel eigenaren, is bijvoorbeeld dat er nou eenmaal strenge regulering bestaat over tot wanneer voedsel verkocht mag worden, in verband met de houdbaarheidsdatum. Dit ben ik te weten gekomen omdat ik bij verschillende natuurvoedingswinkels naar binnen ben gestapt om het personeel eens te vragen of ze nog voedingsmiddelen over hadden die ze niet meer konden verkopen en of ik die mee mocht nemen. Voor mij resulteerde dit in een week leven van food waste, zonder geld uit te geven, en bijna volledig biologisch! Natuurlijk kan niet iedere arme student massaal deze winkels gaan bestormen, maar de gewilligheid van de eigenaren om het voedsel aan mij mee te geven onderstreept eens te meer dat mensen liever niet willen verspillen, maar dat er gewoon nog niet genoeg bewustzijn is en er geen juiste infrastructuur bestaat om voedsel wat over de verkoopdatum is opnieuw te gebruiken.
Maar is dat wel echt zo? Deze vraag ga ik eens voorleggen aan de Corporate Social Responsibility manager van Jumbo, in een interview. Volgende week zal ik je meer vertellen over hoe het eigenlijk zit bij supermarkten en wat zij doen om voedselverspilling tegen te gaan. Door deze kritische informatie naar buiten te brengen hoop ik zowel verkopers als consumenten aan het verstand te brengen dat het zoeken van onterechte uitvluchten geen oplossingen gaat bieden. Ook zal ik proberen een indicatie te geven waar die oplossingen dan wel te vinden zijn.
[pullquote align=”full” cite=”” link=”” color=”#66c0cf” class=”” size=””]Wat doen supermarkten om voedselverspilling tegen te gaan? Lees het volgende week op DS[/pullquote][1] Mullainathan, S., & Thaler, R. H. (2000). Behavioral economics (No. w7948). National Bureau of Economic Research. [2] Bandura, A., & Adams, N. E. (1977). Analysis of self-efficacy theory of behavioral change. Cognitive therapy and research, 1(4), 287-310.
Leuk stuk!