Column: Hallo Jumbo… verantwoorde voedselverspilling?

Verantwoorde voedselverspilling… Kan dat dan? Met een lijstje kritische vragen stap ik de vergaderruimte binnen, waar ik vriendelijk wordt ontvangen door een hoogzwangere vrouw die mij alles gaat vertellen over hoe ontzettend bewust Jumbo met voedsel omgaat. Ik ben kritisch, maar ook heel benieuwd. Helaas heb ik hier niet de ruimte om het hele 1,5 uur durende interview met jullie te delen, maar er zijn wel een aantal opvallende punten die mij aan het denken hebben gezet.

Ten eerste wordt benadrukt dat supermarkten als Jumbo altijd voedselverspilling zullen vermijden, want de supermarktketen blijft een economisch bedrijf en voedsel ‘derving’ betekent verlies. Bovendien is het een uitdaging om minder te verspillen dan concurrent Albert Heijn, goed voor de publiciteit (lees hier over het AH food waste restaurant Instock). Supermarkten hebben te maken met complexe productie en strenge Europese regulering op het gebied van voedselveiligheid, denk bijvoorbeeld aan houdbaarheidsdata. De Europese wetgeving, zo wordt mij uitgelegd, is streng aangezien sommige lidstaten nog minder ontwikkeld op het gebied van voedselveiligheid. What can I say… Er wordt ook verwezen naar het probleem dat het voor de consument niet altijd duidelijk is tot wanneer een product nog te gebruiken is. Er bestaan namelijk twee soorten houdbaarheidsdata; te gebruiken tot (t.g.t.) en ten minste houdbaar tot (t.h.t.). Producten uit de tweede categorie zijn minder bederfelijk, dus die zouden in principe ook nog na het verloop van de aangegeven datum verkocht mogen worden, alleen dat wil de consument niet…

Ook hebben we het over de afvoer van voedsel naar voedselbanken, deze ‘gouden oplossing’ blijkt lang niet altijd op te gaan. Het grootste probleem is een gebrek aan infrastructuur. Vaak wordt het voedsel eerst terug vervoert naar het distributiecentrum, waar uiteraard tijd overheen gaat. Wat er dan eventueel nog bruikbaar is, kan worden opgehaald door lokale voedselbanken, afhankelijk van de capaciteit en beschikbare vervoer- en koelingsgelegenheden van een dergelijke organisatie. Een structurele oplossing voor het voedselverspillingsprobleem lijkt er niet te zijn, een excuus om niet naar verdere oplossingen te zoeken wel. ‘Ja maar we doneren al aan de voedselbank…’ Oplossingen zouden kunnen zitten in een nauwkeuriger inkoopbeleid, maar uiteindelijk ligt de meeste macht toch bij de klant.

Een structurele oplossing voor het voedselverspillingsprobleem lijkt er niet te zijn, een excuus om niet naar verdere oplossingen te zoeken wel[/pullquote]De klant wil altijd keuze hebben uit een volledig assortiment van kwaliteitsproducten en dan ook graag af en toe nog mooie aanbiedingen. Natuurlijk gaat er af en toe wat verloren als schappen altijd gevuld moeten zijn. Wat dacht je dat er gebeurt als de varkenshaasjes in de aanbieding zijn? Tsja, de rest van dat varken blijft dan voor een groot deel over. Twee voor de prijs van één? Vaak had je er toch maar één nodig, en wordt de tweede variant gewoon weggegooid. Om mensen te inspireren om thuis minder weg te gooien, worden er allerlei tips gegeven in het ‘Hallo Jumbo’ magazine over koken met restjes en hoe je producten het beste kunt bewaren. Mensen houden er alleen niet van als je ze vertelt wat ze moeten doen. Een suggestie kan dus beter werken dan een straight forward advies. En, zo sluiten we het gesprek af, uiteindelijk gaat het allemaal om geld… Het eten in Nederland is door subsidies goedkoop, hierdoor verliest men de waardering voor voedsel en wordt het alleen maar makkelijker om het weg te gooien.

Het begint er op te lijken dat de meeste mogelijkheden om voedselverspilling tegen te gaan dus liggen bij de consument. Wat hier nodig lijkt, is een structurele verandering in de Nederlandse eetcultuur. Dat klinkt hoog gegrepen, maar volgende week wil ik jullie graag eens aan het denken zetten over mogelijke manieren om gedragsverandering wel degelijk te stimuleren. Welkom in de wereld van nudging. Stay with me!

Volgende week: nudging