skip to Main Content

Aap, (bio) noot, Mies

josefine

Ieder mens die de schooldeuren voorgoed achter zich sluit, heeft les gehad in het vak geschiedenis. Belangrijk, want de best voorspellende factor voor de toekomst is het verleden. Opvallend is alleen, dat die koppeling tussen het verleden en de toekomst weinig wordt gemaakt in het huidig onderwijssysteem. Leerlingen en studenten leren over de huidige systemen en hoe die tot stand zijn gekomen. Daarentegen worden ze weinig voorbereid op hoe ze om kunnen gaan met de snel veranderende maatschappij. Daarnaast ontbreekt het aan aandacht voor de invloed die een student zelf op de omringende wereld uitoefent. Een gedachte die voor vorige generaties misschien nog minder van belang was, maar voor de huidige des te meer.

[pullquote align=”right” cite=”” link=”” color=”” class=”” size=””]Laat hen een wereld, om niet te zeggen ‘de’ wereld ontdekken.[/pullquote]Naast alle experts, lijken nu ook politici overtuigd, en bereid actie te ondernemen om de toekomst van volgende generaties niet te nadelig te beïnvloeden. Ondertussen kunnen jongeren in de supermarkten al kiezen voor biologische varianten van de dagelijkse boodschappen, en is groene stroom betaalbaar voor een student op kamers. Alles bij elkaar is duurzaamheid voor huidige leerlingen en studenten veel meer aanwezig in het dagelijks leven dan dat het was voor bijvoorbeeld hun ouders. Vreemd, daarom, dat het nog veel minder onderwerp van gesprek is op de plek waar jongeren de meeste tijd doorbrengen: de onderwijsinstellingen.

Onderwijs heeft als doel een mens voor te bereiden op de rest van zijn of haar leven. Uit de klimaatproblematiek valt bij uitstek af te lezen dat wat we gezamenlijk doen nog niet toekomstbestendig is. Wat we doen wordt grotendeels bepaald door wat we denken, wat weer gebaseerd is op onze set van normen en waarden die we leren van anderen, thuis, maar in belangrijke mate ook op school. Voor een toekomstbestendig eigen handelen maken zou het belangrijk zijn te leren dat we die set uitbreiden met de waarde ‘mogelijkheden van anderen zo min mogelijk negatief beïnvloeden’. Het onderwijs moet ook in die zin een leeromgeving zijn, niet in de laatste plaats van belang voor jongeren die niet van nature affiniteit met het onderwerp hebben. Laat hen een wereld, om niet te zeggen ‘de’ wereld ontdekken. Uit onderzoek blijkt dat nog lang niet alle onderwijsinstellingen hier voldoende mee bezig zijn (zie: SustainaBul).

[pullquote align=”full” cite=”” link=”” color=”” class=”” size=””]Het is echter niet moeilijk te zien dat het bij duurzaamheid gaat om een essentieel stuk bagage met vaste waarde.[/pullquote]

Een manier om dit te realiseren is wanneer er op elk studieniveau en in elke studierichting aandacht wordt besteed aan wat toekomstbestendige normen en waarden zijn voor elke specifieke discipline. Op die manier worden leerlingen en studenten opgeleid tot duurzame denkers, wat zal resulteren in duurzame doeners binnen hun eigen vakgebied. Zo leid je ook mensen op waar anderen onbewust van zullen leren. Je kunt beginnen met een vak over duurzaamheid, zoals ook al op veel universitaire opleidingen verdieping wordt aangebracht met het vak filosofie.

Waarom bestaat dit duurzame onderwijs nog niet? Onderwijsinstellingen zijn trage instituten die niet met alle winden meewaaien en dat is maar goed ook. Onderwijs is er om leerlingen voor te bereiden op de rest van hun leven, niet om ze aansluiting te laten vinden op wat op een moment de trend (en in essentie al niet toekomstbestendig) is. Het is echter niet moeilijk te zien dat het bij duurzaamheid gaat om een essentieel stuk bagage met vaste waarde. Toegegeven: de definitie van een leefwijze die meer rekening houdt met de wereld om je heen staat niet vast; er ligt geen gebaand ´duurzaam pad´ dat onderwijsinstellingen kunnen bewandelen. Maar het is anderzijds een gemiste kans om de vrees ‘het’ verkeerd te doen en daarop afgerekend te worden’ te laten regeren en initiatief in de weg te laten staan. Want als mij iets is bijgebracht in mijn lerende leven, dan is het wel dat je van ‘het verkeerde’ leert hoe je het wél goed kunt doen. Als nieuwe generaties worden onderwezen over onze fouten en hoe we en hoe we daarvan geleerd hebben, dan zijn ze niet voor niks geweest en zij hoeven ze niet nog eens te maken. Dan maak je van het onderwijssysteem van het verleden de best voorspellende factor voor het onderwijs van de toekomst.


 

Het volledige artikel is te lezen in het MilieuMagazine (februari 2015, jaargang 27)

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Back To Top