Circulaire economie in de spotlight
Circulaire economie is booming: voor de meesten geen verrassing. Steeds meer mensen praten over deze economie, waarin we economische groei loskoppelen van het gebruik van nieuwe grondstoffen. Voor bedrijven biedt deze ontkoppeling dé ideale oplossing voor een tot op heden groot dilemma: minder groei voor het bedrijf, of minder impact op de aarde.
Wat is een circulaire economie nu eigenlijk? In feite is het heel simpel. In de traditionele waardeketen starten we met een nieuwe grondstof. Die wordt verwerkt tot een nuttig materiaal. Dat materiaal wordt verwerkt tot een halfproduct, en dat halfproduct tot een product. Iedere stap kost geld, maar in iedere stap neemt ook de waarde van het product toe.
Echter: er is nog een stap. Nadat we het product gebruikt hebben, gooien we het product vaak weg, en wordt het afval. Ook deze stap kost geld, maar in dit geval neemt de waarde van het product niet toe, maar af. Dat is vreemd, als je er goed over nadenkt.
In een circulaire economie behouden we de waarde van een product door het product te repareren, opnieuw op een andere plek in te zetten, door onderdelen opnieuw te gebruiken of door de materialen opnieuw in te zetten. Doordat er geen afvalmateriaal meer ontstaat, neemt de behoefte aan nieuwe grondstoffen af. Daarmee wordt de impact op het milieu gereduceerd.
Tijdens de Week van de Circulaire Economie, van 21 t/m 28 januari, werden bedrijven die zich inzetten om deze circulaire economie te bereiken, in het zonnetje gezet. Ook zijn op meer dan 35 bijeenkomsten nieuwe samenwerkingen tot stand gekomen en initiatieven gelanceerd, waaronder het lokaal sluiten van materiaalketens in bouw & sloop, het hoogwaardig hergebruiken van matrassen en het nationaal op grote schaal anders gaan financieren van circulaire businessmodellen.
Binnen het bedrijfsleven zijn er een flink aantal koplopers die inmiddels actief aan de slag zijn met het concept circulaire economie. Dit is echter nog niet de grote groep. Om tot opschaling te komen, zijn twee dingen nodig: allereerst de bewuste keuze om niet alleen economische afwegingen te maken, en daarnaast nieuwe, innovatieve ideeën die materiaalketens op de relevante schaal kunnen gaan sluiten.
Die keuze om niet alleen op basis van economische argumenten beslissingen te nemen, zullen bedrijven (en overheden) primair zelf moeten maken. Hierbij kunnen wij hen wel aanmoedigen om zulke beslissingen te nemen. Wanneer wij aangeven dat we willen dat zij niet alleen kiezen voor wat hier en nu (economisch) het meest aantrekkelijk is, maar vooral ook wat de impact daar en later reduceert, kan dat hen een duwtje in de rug geven.
De nieuwe, innovatieve ideeën zullen – zo blijkt uit de praktijk – vooral uit de huidige generatie tieners en twintigers moeten komen. Het enthousiasme en doorzettingsvermogen waarmee steeds meer jongeren met duurzaamheid aan de slag gaan, is enorm. Onze generatie herkent niet alleen de problemen, maar erkent ook dat ze er iets aan kan doen. We verzinnen nuttige oplossingen. En we zijn in staat om die oplossingen zo neer te zetten, dat de maatschappij hiermee aan de slag wil.
Wat heeft de Week van de Circulaire Economie dan opgeleverd? Wat mij betreft vooral dat er een bredere groep mensen is die ziet dat het hoogwaardig laten circuleren van grondstofstromen niet alleen economisch zin heeft, maar ook op andere terreinen een positieve invloed heeft. Nu is het aan ons, de believers en de koplopers, om het concept verder uit te gaan bouwen, en ook de critici mee te nemen. Ofwel door er actief om te vragen als consument, ofwel door zelf een innovatief idee uit te werken en te implementeren.
Vorige week gaf ik een lezing in Maastricht voor een groep studenten. Na afloop vroeg een van hen mij wat hij nu zelf morgen kon doen. Ik wilde geen standaard-antwoord op geven. Even nadenken bracht mij tot het volgende: “Als je de afwegingen die je nu privé al maakt, ook bewust in je zakelijke omgeving zou maken – dan heb je niet alleen impact op jezelf, maar ook op anderen.” Wanneer we dat met z’n allen doen, kunnen we de circulaire economie echt gaan versnellen.