Een bakkie troost

Van het eind van de voedselketen, waar een groot deel van de verspilling plaatsvindt, wil ik jullie dit keer meenemen naar het begin van de voedselketen. De boodschap die ik hoop mee te geven: respect voor de producten die je in je mond stopt. Bewust worden van de moeite die moet worden gedaan voordat ons dagelijks brood in onze buikjes beland zou hierbij kunnen helpen. En respect kan het zaadje zijn voor meer aandacht en minder verspilling.

Het afgelopen weekend heb ik de koffieplantage van een vriend hier in Ecuador bezocht. Koffie is wellicht één van de landbouwproducten die met de meeste zorg en aandacht wordt geproduceerd. En het hoogwaardige eindresultaat van de inzet van deze Ecuadoraanse boer wordt wereldwijd opgekocht door merken die op zoek zijn naar de beste kwaliteit. Kopje koffie, geniet moment! Terwijl je tijdens je volgende, net iets te lange, college je bakkie troost uit een plastic bekertje zit te slurpen, denk dan nog eens aan dit verhaal.

Naast Colombia en Ethiopië staat Ecuador ook hoog op de lijst als herkomstland voor koffie van de beste kwaliteit. Dit heeft te maken met het gunstige klimaat en de geografische ligging. Mario, de koffieboer vertelt dat de koffie goed gedijd in een vochtig maar warm bergklimaat, en op een vulkanische grond. Zijn plantage ligt op 1900 meter hoogte. De bananenbomen die overal tussen de koffieplanten groeien zorgen voor schaduw, zodat de kwetsbare planten niet verdrogen in de felle zon. Koffie groeit als rode bessen aan de koffiestruik. Het duurt twee jaar voordat de eerste koffie kan worden geoogst. Daarna zal de koffieplant voor ongeveer 15 jaar twee keer per jaar vruchten dragen. De bessen worden één voor één met de hand geplukt op het moment dat ze wijnkleurig rood zijn. In de rode bes zit de nog groene koffieboon verstopt, omringd door een dun laagje zoetig vruchtvlees, hmmm lekker! De zoetige smaak trekt in de koffieboon, en geeft de koffie haar zoetige aroma. De rode koffiebessen worden gefermenteerd en vervolgens gepeld in een machine, zoals je die op de foto hiernaast kan zien. De witte koffiebonen die tevoorschijn komen worden te drogen gelegd voor ongeveer 10 dagen. Alleen de mooiste bonen worden uit gesorteerd voor de internationale handel. De misbaksels onder de koffiebonen blijven in Ecuador voor consumptie van de lokale bevolking. Na het drogen worden de witte koffiebonen opnieuw gepeld en in grote zakken aan koffiebranders verkocht. Hier houdt de verantwoordelijkheid van boer Mario op, maar het belangrijkste onderdeel in het productieproces begint pas. Het roosteren geeft de koffie zijn specifieke smaak. De kwaliteit het aroma van de koffie hangt af van een reeks factoren. Hoewel het roosteren een groot deel van het aroma bepaald begint het al bij de grond waarop de koffie wordt verbouwd. Op verschillende plekken heeft Mario suikerriet tussen zijn koffieplanten geplant, dit zorgt ervoor dat er een zoeter aroma in de koffiebonen wordt opgenomen.

Vanaf het moment dat dat de boer zijn koffie aan de koffiehandelaar verkoopt, duurt het nog maanden voordat de koffie in Nederland in de supermarkt ligt. Er komen nog heel wat tussenhandelaren en kwaliteitskeuringen aan te pas. En er worden heel wat kilometers (lees food miles = CO2 uitstoot) afgelegd. Zoveel moeite voor je dagelijkse bakkie… En dan begint de dag pas… Een dag waarin je nog veel meer verschillende voedingswaren zal consumeren, van ver weg en dichtbij, maar stuk voor stuk verbouwd, geoogst, bewerkt, verpakt en verhandeld.

Terwijl ik mijn – het is 2 uur ‘s middags en ik moet nog wel even – bakkie naar binnen giet, dwalen mijn gedachten af, langs alle stappen die deze koffie heeft afgelegd. Glimlachend denk ik terug aan de trots waarmee boer Mario zijn land liet zien en de zorgzame toewijding waarmee hij zijn planten iedere dag weer verzorgd. Vanaf nu komt voor mij koffie niet meer uit de automaat, maar uit de mineraalrijke Ecuadoraanse berggrond. De koffie vertelt een verhaal, en dat verhaal heb ik nu ook aan jullie verteld.