Klimaatverandering: GAME OVER
Hoe gaat onze toekomst eruitzien? Wordt klimaatverandering een halt toegeroepen? En zal duurzaamheid de nieuwe status quo worden? Niemand weet het antwoord op deze vragen. Maar hoe kunnen we de wereld dan vooruithelpen als we niet eens weten hoe onze toekomst eruit gaat zien? Volgens Maarten Hajer, oprichter van de Urban Futures Studio, zijn verbeeldingskracht en experimenten nodig om verandering te brengen in het klimaatdebat. En het spelen van games kan hiermee helpen. Universiteit Utrecht hield er 30 januari 2017 een symposium over: het Ecogames Symposium.
Door Nick Bijlsma
ECO-games
Ecogames zijn games met een focus op ecosystemen en duurzaamheid. Het zijn fantasierijke ruimtes waar spelend en lerend de aandacht wordt gevestigd op verscheidende duurzaamheidskwesties. Voorbeelden hiervan zijn de Wijk & Water Battle (Grendel Games) en Kidzz ThuisTrainer (LOI). Deze ecogames zijn gericht op kinderen, die van zichzelf natuurlijk al veel fantasie en inbeeldingsvermogen hebben. Jongeren daarentegen ondervinden in Collapsus: Energy Risk Conspiracy (Submarine) de gevolgen van het excessief gebruik van fossiele brandstoffen. Ook voor volwassenen zijn ecogames ontwikkeld, zoals het mobiliteitsspel Van5naar4 (Organiq).
Ecogame Collapsus: Energy Risk Conspiracy
Mijn eerste gedachte was: zijn games niet alleen voor plezier? We hebben het hier echter niet over de tijdverslindende games zoals Temple Run en Flappybird. Het betreft dit nieuwe genre van ecogames, die ruimte bieden voor creativiteit en gedragsexperimenten.
Gamification
Door speelse elementen toe te voegen aan een game of design wordt het gedrag van de ontvanger beïnvloed. Dit is ook wel bekend als gamification, waarnaar veel wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan. Een mooi voorbeeld van gamification in design is ‘De Afvalbank’ van Wouter Vastenouw. Op straat kunnen voorbijgangers afval opruimen door vuil in de afvalbank te trappen. Zo’n bank is ideaal voor een schoolplein of in een bushokje. Andere elementen van gamification kun je mooi zien bij sportapps die je op speelse wijze motiveren door bijvoorbeeld een puntensysteem of onderlinge concurrentie. Op deze manier zouden we de mensen ecologisch bewuster kunnen maken.
De Afvalbank van Wouter Vastenouw
Glazen bol
Twintig jaar geleden hadden we echter geen beschikking over geavanceerde ecogames om een mogelijk toekomstbeeld voor te stellen. Toch konden innovators zoals Steve Jobs en Elon Musk wel een toekomstbeeld schetsen. Hoe ze dat deden was simpel: in plaats van de trends te volgen, maakten zij die trends. Volgens Maarten Hajer is het namelijk van uiterst belang dat we inbeelden hoe onze toekomst eruit gaat zien. Hij zegt dat, hoewel wetenschappers effectief zijn in het uitleggen van een probleem, ze ineffectief zijn in het tot stand brengen van verandering. Wetenschappers hebben hiervoor gewoon niet genoeg verbeeldingskracht. Hajer schetst in het NRC (6-1-2017) de huidige situatie als volgt:
“We staren nu als een konijn in de verblindende koplampen van de klimaatverandering die als een auto in volle vaart op ons afkomt. Het is te passief.”
Het gaat hier dus vooral over de effectiviteit van problemen oplossen. De bewustwording bij burgers en professionals over klimaatverandering is nog onvoldoende. Klimaatverandering moet niet worden uitgelegd in aantal deeltjes CO2, maar in begrijpelijke taal waar sociale groepen zich in kunnen vinden. De effecten van klimaatverandering moeten direct zichtbaar en voelbaar zijn, in de portemonnee of door empathie.
Is de toekomst altijd beter?
[perfectpullquote align=”right” cite=”” link=”” color=”” class=”” size=””]Met gamification worden de effecten van klimaatverandering direct zichtbaar en voelbaar.[/perfectpullquote]Zelfs als we de toekomst straks kunnen voorspellen, hoeft dit niet altijd de wereld te verbeteren. Graag geef ik een laatste quote van Maarten Hajer:
“De gemiddelde snelheid van het verkeer [in centrum van Londen] is nog steeds hetzelfde als in de 19e eeuw met paard en wagen. We hebben het als maatschappij niet voor elkaar gekregen om de snelheid te verhogen, ondanks alle infrastructuur en innovaties.”
We redden het niet alleen met technologische oplossingen. Het collectieve bewustzijn moet omhoog en er moet ruimte komen voor experiment. Ecogames kunnen deze ruimte bieden. Maak daarbij de communicatie over duurzaamheid leuk, interactief en mooi; met gamification worden de effecten van klimaatverandering direct zichtbaar en voelbaar. Niemand kan uiteindelijk de toekomst voorspellen, maar we kunnen het wel proberen. Het is immers de toekomst van ons allemaal.
