Biologisch en gewoon katoen; zoek de verschillen!
Biologisch katoen is sinds enkele jaren in diverse winkels verkrijgbaar. Bij veel mensen roepen deze producten allerlei vragen op. Wat is het precies? Is biologisch katoen qua materiaal anders dan gewoon katoen? Is het van hogere kwaliteit? Is het zachter of beter voor je huid? Is het genetisch gemanipuleerd? Kortom er is nog veel onduidelijk over biologisch katoen. Hier vind je antwoord op de vijf meest gestelde vragen.
Laten we bij het begin beginnen: wat is katoen eigenlijk?
De stof katoen word gemaakt van de pluizige bloemen van de katoenplant. Deze moeten veel bespoten moet tegen ongedierte, want ze zijn erg gevoelig voor plagen en ziektes. Daarnaast worden katoenplanten ingespoten met een chemisch middel om te zorgen dat de katoenbollen makkelijker los komen van de stengels en de bladeren. Dit alles zorgt ervoor dat de grond uitdroogt en minder vruchtbaar wordt. Hierdoor is er elk jaar meer water en kunstmest nodig om te zorgen dat de planten genoeg blijven produceren, zo veel zelfs dat de meeste akkerlanden met katoenplanten om de 5 jaar een jaar lang onbruikbaar zijn.
Wat is biologisch katoen precies?
Het verschil bij biologisch katoen zit niet in het materiaal, maar in de werkwijze. Bij biologisch katoen wordt gebruik gemaakt van natuurlijke bestrijdingsmiddelen. Daarnaast maken de boeren gebruik van wisselteelt, wat inhoudt dat ze per jaar variëren wat voor gewas er op het land groeit. Hierdoor blijft de kwaliteit van de grond hoger, dus vochtiger, minder gevoelig voor plagen en vruchtbaarder. Er is dus minder water en mest nodig om prachtig katoen te laten groeien.
Nu denk je misschien dat dit niet zoveel verschil maakt. Voor een gemiddeld wit T-shirt is echter 2.000 liter water nodig om dit te produceren, terwijl hetzelfde T-shirt, maar dan van een biologisch katoen, ongeveer 60% minder water kost om te produceren.
Daarnaast is het ook beter voor de mensen die op het land werken. Je moet je voorstellen dat de katoenmedewerkers dag in dag uit op het land staan om eerst de planten te zaaien, te verzorgen en vervolgens te plukken (met de hand of machinaal). Op de gewone katoenplantages komen deze mensen dus dagelijks in aanraking met giftige bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Het mag dus ook geen verassing zijn dat deze boeren en medewerkers gemiddeld niet heel oud worden.
Omdat katoen net iets meer oplevert dan het verbouwen van groente, veroorzaakt het soms in arme gebieden bovendien ook voedselschaarste.
Is biologisch katoen genetisch gemanipuleerd?
Genetische manipulatie van de katoenplant is in opkomst. Het kan misschien een uitkomst bieden tegen het gebruik van giftige pesticiden, maar dit is vrij omstreden omdat we niet weten wat het met de toekomst van de katoenplant doet. Ook zijn er bedrijven die op deze wijze katoenzaad hebben gemaakt waarvan de planten maar één of twee seizoenen meegaan, waardoor de boer elk jaar opnieuw zaad moet kopen.
Hoe zit het met de kwaliteit van biologisch katoen?
Je kunt niet aan een product zien of het biologisch of gewoon katoen is. Het verschil zit in de behandeling van de grondstof. Biologisch katoen is wel vaak van hogere kwaliteit omdat de grondstof beter verzorgd is en niet in aanraking is geweest met giftige stoffen. Gewoon katoen wordt wel veel gewassen om alles eruit te krijgen (vandaar het hoge water verbruik), maar er blijft toch altijd iets achter. Heb jij een gevoelige huid, probeer dan eens biologisch katoen te dragen. De kans is groot dat je daarvan geen last hebt!
Is biologisch katoen ook automatisch fairtrade?
Wanneer je biologisch katoen koopt, zegt dat alleen wat over de omstandigheden op het land. Het zegt niets over wat er vervolgens met het katoen is gebeurd. Je weet dus niet of er in de fabrieken ethisch verantwoord gewerkt wordt of dat er kinderen aan meewerken.
Gelukkig zijn er andere keurmerken die meer informatie over de ethische omstandigheden geven. Het is dus goed om ook te kijken of er andere keurmerken (zoals fairtrade of fairwear) zijn toegekend.
Biologisch katoen bied geen garantie dat het product duurzaam geproduceerd is, maar als het bij de grondstof al goed zit, is dat wel een mooi begin!
Tip: Wil je meer weten over biologisch katoen, dan raad ik je aan de documentaire True Cost te kijken (beschikbaar op Netflix).
Goed artikel, bedankt voor je heldere uitleg!
Toevoeging: Als je kiest voor artikelen met een GOTS-keurmerk, dan weet je zeker dat de gehele keten ‘goed’ is. Ook kleuringen en verdere bewerkingen, en de arbeidsomstandigheden in de gehele keten.
Ik heb persoonlijk slechte ervaringen met ondergoed en kousen in eco-katoen.
Het werkt in op het lichaam en geeft meerdere ongewenste effecten.
Tevens kunnen de ongewenste oorzaken niet uit het eco-katoen verwijderd worden
door middel van wassen of dergelijke, omdat de uitlokkende factoren in het dna zitten van het eco-katoen, en dus steeds aanwezig blijven.
De enige mogelijkheid om geen ongewenste effecten te hebben is om geen eco-katoen te dragen.