Europese lidstaten gaan samen de strijd aan tegen wegwerpplastic
Het Europees Parlement en afgevaardigden van de Europese lidstaten willen de productie en verkoop van wegwerpplastic in Europa verbieden. Het voorstel, afkomstig van EU-commissaris Frans Timmermans (Betere Regelgeving) en Jyrki Katainen (Groei), biedt maatregelen in de strijd tegen het wegwerpplastic. Plastic afval in de zee is een gevaar voor mens en dier. Vissen, vogels, walvissen en schelpdieren eten het afval, waardoor het uiteindelijk ook op ons bord terecht komt
Door: Rosemarijn Zandt. Foto: Karina Tes.
Ieder jaar wordt er zo’n 311 miljoen ton nieuw plastic geproduceerd, waarvan ongeveer 5 miljoen plastic afval in onze oceanen en zeeën terecht komt. Bijvoorbeeld door het achterblijven van visnetten, het wassen van synthetische kleding en tandenpoetsen. Want net als in scrub, zit er in tandpasta ook de schurende stof polyethylene. Deze microbeads zijn plastic deeltjes die min of meer werken als schuurpapier en uiteindelijk door het doucheputje verdwijnen.
Maar dat is niet het enige probleem, meer dan 70 procent van het zwerfafval in zee bestaat uit wegwerpplastic. De chronische stroom van rommel die dagelijks in het water belandt, wordt niet langs de biologische weg verteerd. Het water verandert grote stukken plastic in kleinere deeltjes. Deze zogenaamde microplastics zorgen voor de plasticsoep en komen via zeedieren terug in onze voedselketen.
De maatregelen
Als het verbod er komt, moeten producten als plastic wattenstaafjes, rietjes, roerstaafjes en ballonstokjes gemaakt worden van duurzaam materiaal. Dat wil zeggen dat het materiaal afbreekbaar en minder milieubelastend moet zijn. Deze producten belanden nu vaak als zwerfvuil op straat en in zee. Ook wegwerpservies, zoals borden, bekers en bestek mogen straks niet meer worden verkocht. Hier moeten circulaire alternatieven voor komen. Voor wegwerpbekers geldt dat de deksel vast moet zitten aan de beker. Andere producten, zoals hamburger- en broodjesdozen en dozen voor groente, fruit, toetjes en ijs, moeten met tenminste 25 procent worden verminderd in 2025.
De milieuministers van de Europese lidstaten moeten nog akkoord gaan met het voorstel. Als ze akkoord gaan moeten ze individueel regels opstellen om het gebruik van plastic verpakkingen en drinkbekers terug te dringen en hergebruik te stimuleren. Er moeten duurzame alternatieven worden aangeboden of ze moeten consumenten laten betalen voor wegwerpplastic.
Eerder verplichtte de EU de lidstaten al het gebruik van plastic tassen te verminderen. Sinds je moet betalen voor een plastic tasje is het aantal tassen in de Noordzee meer dan gehalveerd. Voordat het wegwerpplastic echt helemaal verdwijnt moet het Europees Parlement nog een keer stemmen over het definitieve voorstel. Dat betekent dat we nog tot 2021 moeten wachten tot het verbod in zal gaan. Als de regel wordt ingevoerd is het de bedoeling dat de lidstaten zelf het verbod moeten inpassen in hun nationale wetgeving.
Fabrikanten
Fabrikanten van snoepwikkels, ballonnen, voedsel- en drankverpakkingen en sigarettenfilters moeten meebetalen aan de opruimkosten van hun zwerfafval. Ook moeten ze aangeven dat er plastic in hun product verwerkt zit en de negatieve impact benoemen. Het streven is dat in 2025 negen van de tien flessen gescheiden worden ingezameld, bijvoorbeeld via statiegeld, en dat één derde van de flessen van hergebruikt plastic wordt gemaakt.
Verschillende bedrijven hebben al maatregelen genomen om de hoeveelheid wegwerpplastic terug te dringen. Zo zal Coca-Cola eind 2019 alleen nog gerecycled plastic gebruiken voor de flesjes en willen ze vanaf 2025 alle flesjes recyclen. Ook dichterbij huis zoeken bedrijven naar oplossingen. Supermarktketen Plus stopt voor de zomer nog met de verkoop van wegwerpservies, ze willen gebruik maken van circulaire alternatieven.
Meer lezen?
Redacteur Natalie van Dis legt in haar serie over Consuminderen haarfijn uit waarom het zo belangrijk is om minder plastic en papier te gebruiken en geeft daarbij handige tips! Redacteur Onna Malou van den Broek schrijft over de 17 Sustainable Development Goals (SDGs) van de Verenigde Naties. Klik hier om haar stuk over de wegwerpeconomie te lezen.