De groene leeslijst #1 – Tien boeken over duurzaamheid die je moet lezen

Zomer! Tijd om op te ruimen, op vakantie te gaan, te ontstressen en… te lezen. Wij van Duurzame Student zijn niet vies van een paar goede boeken over duurzaamheid. Daarom delen we onze favorieten in dit artikel. Boeken uiteenlopend van filosofisch, politieke essays tot eye-openers en gidsen voor een bewuster, groener leven. Veel leesplezier! 

Door: Sheline Kap & Lieke Smets

1. Hoe gaan we dit uitleggen, Jelmer Mommers

Volgens Jelmer Mommers doen we allemaal alsof we weten waarover we het hebben als we zeggen dat wij ons zorgen maken over klimaatverandering. In een eerlijk, straight-to-the-point verslag over klimaatverandering neemt Mommers de lezer mee in een rollercoaster van zorgwekkende feiten, het gevoel van machteloosheid en uiteindelijk ook hoop. En als je geen tijd hebt om dit boek te lezen, kun je hier een podcast over dit boek beluisteren (geen dank). 

2. The Mushroom at the End of the World, Anna Lowenhaupt Tsing

Dit is geen relaxed boek om te lezen voor het slapengaan, maar het is zeker een plekje in deze lijst waard! Tsing beschrijft hoe de natuur kan voortleven in een wereld van kapitalistische ruïnes aan de hand van bepaalde paddenstoelen die toch kunnen groeien nabij Hiroshima. Tsing gebruikt deze bijzondere paddenstoelen voor de vergelijking met het leven in een postindustriële wereld. Een heel bijzonder en interessant onderwerp dat je inzicht geeft in hoe leven kan voortbestaan in een verwoeste wereld.

3. The hidden life of trees, Peter Wohlleben

Voelen bomen pijn, hoe communiceren ze en hebben ze bewustzijn van hun omgeving? Boswachter Wohlleben legt het in zijn boek aan je uit en beschrijft de meest recente wetenschappelijke ontdekkingen op zo’n aanstekelijke en enthousiaste manier dat je gedwongen wordt anders naar de natuur te kijken en de natuur meer te lief hebben. Geen straf natuurlijk, want die liefde voor de natuur hebben we juist nodig vandaag de dag. Ook leuk: na het lezen van dit boek ben je net als Wohlleben een beetje boswachter en zie je ineens dingen die je eerst niet zag. Geen bos- of natuurwandeling zal meer hetzelfde zijn. 

4. Hallo witte mensen, Anousha Nzume

Deze titel doet vast geen typisch boek over duurzaamheid vermoeden. En het klopt: dit boek gaat niet over natuur, kapitalisme, economie of politiek. Waar het wel over gaat: een duurzame samenleving, oftewel sociale duurzaamheid. Hoe niet sociaal duurzaam Nederland is, schetst Nzume. We leven in een witte samenleving en dat is niet oké. Na het lezen van dit boek kan je de zwart-wit-dialoog niet langer naast je neerleggen. Het boek is een echte eye-opener, maar tegelijkertijd ontzettend toegankelijk én vermakelijk. Hoewel witte privileges an sich niet om te lachen zijn, is de manier waarop Nzume je meeneemt in wat voor de witte vrouw of man vaak onzichtbaar is, dat wel. Op een goede manier welteverstaan, want Nzume combineert haar persoonlijke anekdotes (die, toegegeven, soms een beetje pijn doen) knap met de liefdevolle manier waarop ze witte mensen een spiegel voorhoudt. 

5. Nuclear War and Environmental Catastrophe, Noam Chomsky

Chomsky vertelt over de gevaren van nucleaire oorlogen en milieurampen en beschrijft hoe deze met elkaar in verhouding staan. Hij bespreekt de geopolitieke ontwikkelingen die plaatsvinden tussen landen met nucleaire wapens. Daarnaast bespreekt hij de activiteiten rondom de vernietiging van de aarde, zoals de olie- en gasindustrie en de rol die China speelt in de Groene Revolutie. Chomsky heeft veel baanbrekende boeken en essays geschreven en het is zeker de moeite waard om iets van hem te lezen.

6. A History of the World in Seven Cheap Things, Jason W. Moore & R. Patel

Moore en Patel nemen de lezer mee door allerlei historische ontwikkelingen die tot het kapitalisme van vandaag hebben geleid, waaronder kolonisatie en daarbij uitbuiting van de medemens en de natuur. Deze ontwikkelingen worden opgesplitst in zeven dingen die volgens het kapitalisme zo goedkoop mogelijk moeten zijn: natuur, geld, arbeid, zorg, voedsel, energie en levens. Een heel goed boek als je wil begrijpen hoe het kapitalistische wereldsysteem tot stand is gekomen en wat de gevolgen hiervan zijn (geweest).

7. Dit is een goede gids, Marieke Eyskoot

Verandering kan je kopen. Toch? Als het aan Eyskoot ligt, wel. Die overtuiging vertaalde ze naar een dik naslagwerk vol met duurzame merken. Noem het de encyclopedie van duurzaam consumeren, want uitgelezen (en uitgekeken) raak je niet snel in dit boek. Opgedeeld in de categorieën fashion, cosmetica, eten, wonen, werken, vrije tijd en weten, neemt Eyskoot je mee in aantrekkelijke, duurzame alternatieven en de verhalen achter enkele van die merken. Resultaat? Het wordt ineens wel heel moeilijk om nog iets niet duurzaams te kopen…

8. What we think when we try not to think about global warming, Per Espen Stoknes

Hoe meer we weten over klimaatverandering, hoe groter het verzet lijkt het wel. Dat is geen toeval. Stoknes legt uit waarom ons brein de grootste vijand is voor klimaatactie en zet verschillende psychologische barrières uiteen. Maar daar blijft het niet bij: Stoknes beschrijft ook oplossingen voor hoe we wél over klimaatverandering moeten praten om zoveel mogelijk mensen tot klimaatactie te inspireren. Hoewel Stoknes veel wetenschappelijk onderzoek toelicht, is het boek door Stoknes’ schrijfstijl en vele anekdotes alsnog toegankelijk en fijn om te lezen. 

9. The Human Planet, Simon L. Lewis & Mark A. Maslin

Lewis en Maslin zetten uiteen hoe het is gekomen dat de mens over de aarde is gaan heersen en wat de Antropoceen, een geologisch tijdperk, precies inhoudt. Voor sommigen betekent de Antropoceen een periode waarin de mens controle heeft over de natuur en haar bronnen, voor anderen is dit slechts een illusie. Er wordt met behulp van wetenschap, filosofie en politiek gekeken naar hoeveel en wat voor impact de mens op de natuur heeft gehad door de eeuwen heen.

10. Het tegenovergestelde van een mens, Lieke Marsman

Hekkensluiter van deze groene leeslijst is een roman over klimaatverandering. Er zijn immers genoeg boeken over de praktische en feitelijke kant van klimaatverandering. Tijd voor een roman, of beter gezegd een mix van poëzie, essay en proza, waardoor er ruimte ontstaat voor Marsman’s eigen observaties van identiteit, angst en hoop in relatie tot klimaatverandering. Kortom: stof tot nadenken. 

Zo, dit zijn een paar boeken voor op je zomerleeslijst. En als je die niet hebt: voor op je leeslijst voor de rest van het jaar, want deze boeken zijn het stuk voor stuk ook waard om na de zomer te lezen. 

We hebben ons in deze lijst beperkt tot nog maar tien boeken, maar we zijn de moeilijkste niet, dus delen we binnenkort een nieuw deel van de groene leeslijst. Geheel in stijl, tippen we in het slot van dit artikel graag nog even Bookaroo: een initiatief dat wil voorkomen dat onze geliefde, lokale boekhandels verdwijnen onder de grote voeten van de vaak niet zo filantropische webreuzen. Via Bookaroo kies je een boek dat je wilt lezen en vul je jouw postcode in, waarna de boekhandel in de buurt het boek bij jou komt bezorgen. En dat vaak gewoon op de fiets. Wel zo duurzaam.