Het sluipende gevaar van antibioticaresistentie

Steeds meer bacteriesoorten zijn resistent geworden voor antibiotica. Naar schatting zorgt deze antibioticaresistentie jaarlijks al voor 700.000 doden. Zoeken naar een oplossing is van cruciaal belang, want antibioticaresistentie vormt een bedreiging voor duurzame ontwikkeling. In dit artikel bespreekt Michelle antibioticaresistentie in een notendop. 

Door: Michelle Otter

Groene afscheiding door een seksuele infectie. Baart dat je zorgen? Snappen we. Dat behandel je liever, met antibiotica. Maar echt een serieuze zaak voor zorgen is een soa die resistent is voor antibiotica. Antibioticaresistentie heeft ertoe geleid dat sommigen de soa gonorroe nu al de ‘seks superbug’ noemen. In het ergste geval zijn bacteriële infecties in de toekomst niet meer te behandelen. Met grote gevolgen. “Geen duurzaamheid zonder antibiotica”, stelt de actiegroep voor antibioticaresistentie daarom in een korte notitie voor het Global Sustainable Development Report. Wij vonden het daarom tijd om resistentie verder onder de loep te nemen: vanwaar de ernst? En hoe nu verder? 

Help, het is heel lang geleden dat ik biologie had

Het begint dus allemaal bij bacteriën. Hoewel sommige bacteriën goed zijn, kunnen anderen een infectie veroorzaken die leidt tot een ontsteking. In dit geval zijn antibiotica je redmiddel: zij helpen infecties genezen als het lichaam er op eigen kracht niet bovenop komt. Elk antibioticum werkt tegen andere bacteriën. Het probleem is: steeds meer bacteriesoorten kunnen de werking van antibiotica weerstaan. 

Antibioticaresistentie houdt in dat bepaalde bacteriën niet meer gevoelig zijn voor de werking van een of meerdere antibioticasoorten: zij hebben zichzelf beschermd. Multiresistente bacteriën zijn ongevoelig voor een groot aantal antibiotica. De ziekenhuisbacterie (MRSA) is een bekende. Een infectie door een dergelijke bacterie kan slechts met een paar soorten antibiotica worden behandeld. Zo is MRSA niet alleen ongevoelig voor behandeling met meticilline, een middel dat inmiddels niet meer gebruikt wordt, maar ook voor veel soortgelijke antibiotica. 

Waarom je hier als duurzame student iets mee kan en moet

Het artikel “antibiotics can’t cure super-gonorrhea’ laat zien dat reguliere behandeling voor gonorrhea al niet meer altijd mogelijk is. En zonder behandeling kan de infectie leiden tot ernstige complicaties. Een extreem geval en een specifieke infectie, maar het punt is dat iedereen iets kan en moet met antibioticaresistentie. Iedereen kan een infectie door resistente bacteriën oplopen. 

Wel vormt resistentie voor mensen met een verminderde weerstand, zoals ziekenhuis-patiënten, een groter risico. Ook komen resistente bacteriën wel overal op de wereld voor, maar zijn ze in sommige landen meer aanwezig. In Nederland zijn de resistentiecijfers voor de belangrijkste resistente bacteriën laag in vergelijking met andere Europese landen. Toch zorgt antibioticaresistentie wereldwijd jaarlijks naar schatting al voor 700.000 doden. In 2050 is dit naar verwachting 10 miljoen – en dit gaat een geschatte 100 triljoen dollar kosten. 

Crisis?

De huidige status reflecteert het overmatig gebruik van antibiotica en het gebrek aan ontwikkeling van nieuwe antibiotica in de farmaceutische industrie. En in deze status vormt antibioticaresistentie een bedreiging voor onze mondiale gezondheid. Maar antibioticaresistentie vormt ook dreiging voor duurzame ontwikkeling in het algemeen. De vooruitgang die tot nu toe is behaald in de Sustainable Development Goals kan teniet worden gedaan door groeiende antibioticaresistentie. 

Mensen die leven in een armer gebied zijn kwetsbaarder voor infecties van resistente bacteriën, maar kunnen infecties ook minder goed voorkomen en behandelen. Resistentie is een factor die bijdraagt aan armoede, maar armoede voedt ook het probleem van resistentie. Door verschillen in kwetsbaarheid voor infecties, kan antibioticaresistentie bijdragen aan toenemende ongelijkheid. Daarnaast vormt antibioticaresistentie in dieren een dreiging voor duurzame voedselproductie. Daarmee komen ook het leven van boeren, voedselzekerheid en economische ontwikkeling in bedwang. 

Hoe we de resistente bacterie kunnen verslaan

Werken aan antibioticaresistentie is dus van cruciaal belang voor duurzame ontwikkeling. Gelukkig zijn er al veel mensen en organisaties die zich hard inzetten om de resistente-bacterie-populatie in toom te houden. Maar resistentie laat zich niet zomaar oplossen. Net als vele andere duurzaamheidskwesties kent het probleem oorzaken en gevolgen op verschillende levels. Het laat zich enkel oplossen door inzichten en inzet uit verschillende groepen, lagen en disciplines. Het is niet alleen serieus crisis, het is ook een complexe zaak.