Verslag van een VN jongerenvertegenwoordiger

Duurzame Student redacteur Aoife is nu een kleine vier maanden bezig als jongerenvertegenwoordiger bij de Verenigde Naties op het gebied van duurzame ontwikkeling. Bij Duurzame Student zal zij verslag doen van de uiteenlopende situaties die  bij deze functie komen kijken – van klimaattoppen tot aan schoollessen. Vandaag: duurzaamheid in het onderwijs.

Door: Aoife Fleming

Zoals ik in de vier maanden die ik nu bezig ben als jongerenvertegenwoordiger heb geleerd, bestaat mijn nieuwe rol uit twee elementen: aan de ene kant jongeren vertegenwoordigen op het internationale veld door naar VN klimaatconferenties te reizen, en aan de andere kant Nederlandse jongeren spreken en horen wat er onder onze generaties leeft. 

Van dat eerste mocht ik al vrij snel na de verkiezing proeven. Ik ben toen afgereisd naar het internationale circus dat COP heet. Het was bijzonder, bevreemdend, onbeschrijfelijk, bij vlagen deprimerend, en zeker ook een keer een verslag waard. Maar de andere kant, het in gesprek gaan met jongeren, is zeker niet minder belangrijk en het lijkt me gepast om juist met dit aspect deze nieuwe artikelenreeks te starten.

Gastles duurzaamheid

Jongeren spreken is niet lastig. Ik ben zelf nog jong dus hoef alleen maar naar de mensen om me heen te kijken om jonge mensen te spreken. Maar ik ben natuurlijk geen jongerenvertegenwoordiger geworden om m’n eigen vrienden te vertegenwoordigen. Daarom is het belangrijk dat ik jongeren met verschillende leeftijden en achtergronden spreek. Een belangrijke manier waarop dit kan is door scholen te bezoeken.

Afgelopen vrijdag ben ik voor de eerste keer als jongerenvertegenwoordiger naar een middelbare school gegaan om gastlessen over duurzaamheid te geven. Het waren twee havoklassen 1 en 2 die net met aardrijkskunde een module duurzaamheid hadden afgerond. Het feit dat ze op school überhaupt over duurzaamheid spreken is al een groot verschil met toen ik zelf in de eerste klas zat, ondertussen al zo’n 10 jaar geleden. Maar wat me ook opviel was het begrip en de kennis die deze 13-jarigen al hebben van hoe de vele facetten van duurzaamheid – CO2-uitstoot, opwarming van de aarde, menselijke consumptie, energieverbruik – met elkaar samenhangen. 

Dit begrip is niet in één les aardrijkskunde gekweekt, en laat zien dat klimaatverandering een ‘normaal’ onderwerp is geworden in de media en misschien ook wel aan de keukentafel. Dat leerlingen buiten de schoolbankjes hun informatie over klimaatverandering opdoen, betekent dat de taak van de school wellicht meer het controleren van aannames is én dat er ook een stap verder kan worden gezet dan alleen het wetenschappelijke verhaal te vertellen. Dit kan door de sociale kant van duurzaamheid te bestuderen, bijvoorbeeld aan de hand van de Sustainable Development Goals.

Elk vak een eigen aanpak

Ik kom veel projecten tegen waarbij het doel is om een bepaald onderwerp een plek te geven in het onderwijs. Maar zo breed als duurzaamheid is, zoveel manieren zijn er ook om dit in het onderwijs te integreren. Laatst kreeg ik een workshop van de Duurzame Docent van 2019, Marije van Bommel. 

Marije is docent bij de Herman Brood Academie en is hier een van de vormgevers van een curriculum waarin muziek en duurzaamheid samenkomen. Denk bijvoorbeeld aan een dansvloer waarbij als je erop danst energie wordt opgewekt, maar ook aan het gebruiken van muziek om mensen te raken en te inspireren iets voor het klimaat te doen. Ik ben ervan overtuigd dat we precies deze aanpak nodig hebben. Niet bij voorbaat een vak of deel van het onderwijs afschrijven als irrelevant voor duurzaamheid, maar juist per vak, school of project kijken hoe duurzaamheid geïntegreerd kan worden.

Ik ben ervan overtuigd dat de aandacht voor duurzaamheid in schoolcurricula alleen maar zal toenemen. Hopelijk komen leerlingen over een tijdje niet alleen bij aardrijkskunde met de geologische processen van klimaatverandering in aanraking, maar is er bijvoorbeeld ook bij maatschappijleer aandacht voor de sociale transitie die een klimaatneutrale wereld met zich meebrengt.