Aquaponics: voedsel verbouwen voor de toekomst?
Denk je aan voedsel verbouwen, dan denk je vast aan uitgestrekte plantages en akkers. Niets is minder waar, want op deze manier voedsel verbouwen kan nog eens lastig worden in de toekomst. Vandaar dat experts zoeken naar nieuwe methodes. Aquaponics, een combinatie van hydrocultuur en aquacultuur, kan misschien een optie bieden.
Door: Tesse Donkers. Bron foto: Maison&Travaux, Mon Jardin et Ma Maison.
Ondervoeding is wereldwijd een groot probleem en het ziet er naar uit dat onze populatie op aarde nog flink gaat groeien. In 2017 was 1 op de 9 mensen wereldwijd ondervoed. Dit is vooral in ontwikkelingslanden, maar door verandering in het klimaat neemt dit waarschijnlijk ook op andere plekken toe. Vanwege de grote zorgen om toegankelijkheid van voedsel focust een van de zeventien ‘’Sustainable Development Goals’’ op het beëindigen van honger wereldwijd, het garanderen van voedselveiligheid en het verbeteren van kwaliteit van voedsel.
Allemaal mooie doelen, maar ervoor zorgen dat dit ook wordt bereikt is soms moeilijk. Hoe kunnen we nu duurzaam en gemakkelijk voedsel verbouwen? Zoek je op internet dan word je al snel verwezen naar een methode genaamd aquaponics. Een moeilijke term denk je misschien, maar na een korte verdieping is het nog niet eens zo ingewikkeld.
Aqua watte?
Aquaponics is een systeem gebaseerd op twee culturen die samenwerken. De aquacultuur en de hydrocultuur. Aquacultuur focust zich op het kweken van vissen en de hydrocultuur zorgt voor het laten groeien van plantjes. In het systeem van aquaponics zijn eigenlijk maar drie basisonderdelen nodig: een pomp, een bak voor de vissen en een groeibed voor de planten.
Alles begint bij het voer van de vissen. Zij gebruiken dit om van te leven, maar een deel wordt ook weer uitgescheiden in afvalstoffen. Van die afvalstoffen is ammonium vooral schadelijk. Gelukkig wordt dit door bacteriën in de tank omgezet tot nitraat en nitriet. Deze deeltjes zijn zeer bruikbaar voor de planten, want zij kunnen hier goed van groeien. Tegelijkertijd zorgen de wortels van de planten ervoor dat het water gefilterd wordt en dat er zuurstof vrijkomt. Het water gaat vervolgens weer terug naar de vissen en uiteindelijk is er een kringloop die ervoor zorgt dat het systeem bijna geheel zelfvoorzienend is.
Interessante mogelijkheden
Zo’n zelfvoorzienende kringloop klinkt heel mooi, maar heeft het nog meer te bieden? Ja, het systeem is vooral duurzaam omdat het ervoor zorgt dat het water steeds hergebruikt kan worden. Verder is er geen grond nodig om planten te laten groeien. Hierdoor kan het worden toegepast op plekken waar geen vruchtbare grond is of waar men grond nodig heeft voor andere doeleinden.
De vissen en planten leven in schoon water, wat zorgt voor een optimale gezondheid van de producten. Natuurlijk moet je wel rekening houden met de leefomstandigheden van plant en vis. Denk bijvoorbeeld aan genoeg zuurstof in het water, een goede pH en genoeg voeding.
Aquaponics is ook populair omdat het veel soorten planten en vissen kan laten groeien en kan laten samenwerken. Dit hangt overigens wel af van welk soort systeem je gebruikt. Zo heb je systemen waar planten constant in het water staan. Sommige groenten, zoals een aantal slasoorten, komkommer, augurken en bladgroenten, vinden dit fijn. In een systeem waar de planten niet continu onder water staan, doen juist koolsoorten, bloemen en groenten zoals tomaten en paprika het goed. Dit wordt ook wel een eb-en-vloed systeem genoemd. Het water stijgt en daalt, waardoor de wortels meer zuurstof krijgen.
Nadelen
Wereldwijd wordt aquaponics steeds vaker toegepast. Vooral in ontwikkelingslanden is er vraag naar deze relatief simpele methode. Toch heeft ook dit systeem enkele nadelen. Ten eerste is er een grote hoeveelheid energie nodig om de vistank constant op de goede temperatuur te houden. Het zou daarom mooi zijn wanneer men zonne- of windenergie kan koppelen aan het systeem om voor genoeg energie te zorgen.
Ten tweede is het vanaf het begin belangrijk dat men de nodige kennis opdoet over de opzet en het onderhouden van aquaponics, want uiteindelijk is het belangrijk dat er een optimale balans is tussen alle onderdelen in het systeem.
Verder kan de monocultuur waarin de vissen en soms ook de planten leven voor een snelle verspreiding van ziektes zorgen. Dat is vervelend, want heel het systeem is juist gebaseerd op samenwerking. Medicijnen zijn echter niet toegestaan, want dit kan een gevaar vormen voor de planten, vissen en nuttige bacteriën. Daarom is het vaak nodig om de vissen of planten apart te behandelen. Iets wat soms veel werk kan kosten.
Allemaal over op aquaponics?
Er is weinig nodig om een aquaponics systeem te maken. Denk aan het groeibed voor de plantjes, een bak met vissen en een pomp. Ook zijn er veel verschillende opstellingen die je kan gebruiken. Maar zoals aangegeven zijn er wel voor- en nadelen, waardoor er nog steeds discussie is over hoe effectief het daadwerkelijk is.
Commercieel kan aquaponics soms lastig zijn, omdat investeringen op grote schaal veel geld kosten, wat met de verkoop van de producten soms niet terug kan worden verdiend. Toch zijn er voorbeelden van ontwikkelingslanden waar aquaponics wel degelijk een goed systeem kan zijn. Het is vooral belangrijk dat boeren genoeg informatie krijgen, zodat ze weten hoe ze met het systeem eigen groenten kunnen verbouwen.
In Nederland wordt aquaponics vooral gebruikt om de stad meer te verbinden met de natuur. Laat de echte stadsmens maar eens zien hoe voedselproductie werkt. Een extra voordeel is dat het voedsel lokaal wordt geproduceerd. Veel tuinliefhebbers lijken het een efficiënt en creatief systeem te vinden.
Op het internet zijn veel voorbeelden van mensen die zelf een aquaponics systeem op kleine schaal bouwen en er zijn hele forums waarop mensen elkaar advies geven op het gebied van aquaponics. Hoe je zelf met zo’n systeem in je achtertuintje kan beginnen? Belangrijke tip: verdiep jezelf eerst in het onderwerp en ga daarna kijken hoe je het in jouw geval praktisch kan aanpakken. Om je alvast op weg te helpen vind je hieronder een paar websites waarop je precies kan vinden hoe een aquaponics systeem kan worden gebouwd. Wie weet laat jij straks je eigen groenten en vissen groeien.
Hallo, Ik heb een aquaponics systeem te koop. Misschien kent U wel iemand die hierin geïnteresseerd is. Met vriendelijke groeten.
https://www.marktplaats.nl/v/tuin-en-terras/overige-tuin-en-terras/m2007570807-aquaponics-compleet-systeem