Van Kale Tegeltuin naar Natuurlijk Paradijs
De zon schijnt, bloemen staan in bloei, en net als de rest van het dierenrijk komen ook wij mensen langzaam uit onze huizen gekropen: het is lente. Echter resulteren de ommetjes die ik maak vaak in een teleurstelling. Waar ik ook kijk zie ik tuinen vol tegels. Onze tuinen, de buitenruimtes waar wij zelf kunnen kiezen om biodiverse en klimaatbestendige plekken te creëren, tegelen we vol. Dit is ontzettend zonde. Daarom pleit ik voor groene tuinen. Laten we plekken creëren waar flora en fauna kan overleven in onze bebouwde omgeving. Of je nou een grote tuin hebt of alleen een balkon: alle bee(s)tjes helpen. Met een paar tips kan je al een heel eind komen.
De magie van de Natuur
Voordat ik concrete actiepunten geef om je tuin te vergroenen wil ik je laten realiseren hoe bijzonder de natuur eigenlijk is. Veel bloemen kunnen niet zonder de bestuiving van insecten, die op hun beurt weer afhankelijk zijn van de pollen en nectar van bloemen. Tal van vogels eten insecten en verspreiden zaden door bessen te eten. Een gezonde bodem bevat organismen die het dode materiaal omzetten in voedingsstoffen voor planten om te groeien. Het is een magisch web van leven dat zichzelf onderhoudt. Totdat de mens, met al haar tegels, de boel flink is gaan verstoren.
Waarom je niet zomaar tegels kan verwisselen voor planten
Tegels eruit, planten erin. Het lijkt zo simpel, maar is dat het ook? Ruimte geven aan natuurlijke processen vergt meer aandacht. Milieuproblematiek gerelateerd aan de landbouw, is ook in de tuinbouw te vinden. Planten uit tuincentra zijn namelijk vaak bespoten met bestrijdingsmiddelen die, wanneer de plant in jouw tuin staat, nog steeds schadelijk kunnen zijn voor insecten. Verder kan je allerlei planten kopen die helemaal niet thuishoren in de Nederlandse natuur. Wederom iets waar inheemse insecten weinig aan hebben. Als laatste leidt het doorkweken van planten op basis van wat wij mooi vinden tot het verdwijnen van bepaalde eigenschappen van planten waardoor insecten bijvoorbeeld niet meer de nectar uit de bloem kunnen halen. Aangezien alles in de natuur met elkaar verbonden is, leiden de verkeerde planten in je tuin ook tot problemen voor andere flora en fauna.
Checklist tuin vergroenen
Dus, waar moet je aan denken als je besluit om tegels te verruilen voor groen?
1. Kies voor autochtone inheemse planten. Dit zijn planten die natuurlijk vertoeven in de Nederlandse natuur en dus niet dusdanig doorgekweekt zijn waardoor ze hun ecologische nut zijn verloren. Op de website van Planten van Hier staat een lijst van autochtone inheemse planten (en nog veel meer informatie!). Om jezelf een hoop tijd te besparen, kan je ook kiezen om zaden te bestellen bij een aantal specifieke telers (hierover later meer).
2. Zorg ervoor dat je het hele jaar door voedselbronnen voor de insecten hebt. Dus, van vroeg- tot en met laatbloeiers, ook insecten hebben het hele jaar door eten nodig.
3. Plant een variatie aan bloemen die voor verschillende insectensoorten nuttig zijn. Denk hierbij aan bloemen met een lange kelk voor de insecten met een lange tong, en kleine bloemen voor de kleine insecten. Niet te vergeten zijn de waardplanten voor de rupsen van vlinders. Rupsen hebben namelijk ook eten nodig voordat ze als vlinders nectar uit de bloemen slurpen.
4. Laat wat plekjes in je tuin verrommelen waar insecten zoals wilde bijen en vlinders kunnen nestelen. Ze zijn blij met verschraalde zandplekken (op je gazon) of hout en dood blad.
5. Water. Ja, ook insecten hebben water nodig om te kunnen leven, maar het risico op verdrinking bestaat. Heb je een vijver? Dan is het belangrijk dat de randen niet te steil aflopen zodat insecten veilig bij het water kunnen. Je kunt ook simpelweg schaaltjes neerzetten met daarin een laagje water en steentjes zodat de insecten veilig kunnen drinken.
Ik hoor je denken, “ehhh ik ben geen bioloog, welke planten heb ik nou precies nodig?”. Daarom heb ik voor jou hieronder een lijst toegevoegd met onderstaand lijst aan toffe initiatieven, handige online adviestools en verkooppunten van bloemzaden. Hiermee creëer jij binnen no-time een wildernis die goed voor jou en goed voor de natuur is.
Toffe initiatieven en organisaties: The Pollinators, een organisatie die actie voert om de biodiversiteit in Nederland te vergroten en bestuivers te beschermen. Ook is het NK Tegelwippen weer begonnen. Van 21 maart tot en met 31 oktober doen meer dan 100 gemeenten mee in de strijd om zo veel mogelijk tegels uit (gevel)tuinen te wippen en te vervangen door groen. Jij kan dus ook meedoen! Als laatste kan je ook online zoeken naar ’tuin vergroenen’ met de naam van jouw gemeente. De kans is groot dat je dan een lokale organisatie, een burgerinitiatief, of de gemeente zelf vindt die jou kan helpen met de vergroening van je tuin.
Bij-vriendelijke tuin tools: De ‘Hulp voor bestuivers’ tool is ontwikkeld in samenwerking met de Universiteit van Wageningen, de overheid, Naturalis Biodiversity Centre en Kenniscentrum Insecten (EIS). Je ontvangt een gedetailleerd advies over wat voor type beplanting past bij jouw context. Een andere tool is ‘Bloeibogen’ van Naturalis Biodiversity Centre, die je aangeeft welke planten bijen ondersteunen.
Zaden bestellen: Het Levend Archief is een organisatie die door middel van het verzamelen van zaden de genetische diversiteit van wilde Nederlandse planten veilig stelt. Als een plantenpopulatie achteruit gaat, kan deze weer op peil komen met behulp van de opgeslagen zaden. Het Levend Archief werkt samen met een aantal kwekers waarvan zaden van goede herkomst gegarandeerd zijn: De Cruydt-Hoek, Biodivers, De Bolderik, en Staatsbosbeheer.
Zet ‘m op, met deze tips zullen zelfs biologen onder de indruk van jouw tuin zijn!