Make-up merken: hoe bepaal je of ze duurzaam zijn?

Tandenpoetsen, gezicht wassen en een laagje make-up opdoen, dat is hoe ik mijn dag begin. Net als veel andere meiden. Maar wat smeer je nu eigenlijk op je gezicht? Als ik naar de ingrediëntenlijst kijk, is het voor mij een raadsel wat er nou eigenlijk in zit en lijkt het allemaal niet zo puur natuur en goed voor je zoals de merken het doen lijken. Het leek me daarom interessant om op zoek te gaan naar natuurlijke make-up. In dit artikel zal ik je meer vertellen over wat een cosmeticamerk duurzaam maakt en welke keurmerken er zijn voor duurzame make-up. Ook zal ik een aantal cosmeticamerken opnoemen die het al heel goed doen en wat deze merken zo goed maakt en tot slot zal ik een handleiding geven voor het maken van je eigen duurzame mascara!

Je bent mooi zoals je bent

Om te beginnen is de meest duurzame optie natuurlijk om gewoon geen make-up meer te gebruiken. Alicia Keys besloot dit jaar om helemaal te stoppen met make-up. Zo vertelde ze: “Ik heb geen zin meer om me te verbergen”. Hierop reageerde een aantal meiden in dit vice artikel met: “maar Alicia Keys is al perfect zonder make-up’. Ze gaven aan dat ze zich onzeker en underdressed voelen zonder make-up omdat ze dan volgens henzelf niet in het schoonheidsideaal vallen. Deze meiden, net als veel anderen, voelen een druk om constant make-up te dragen om er ‘perfect’ en verzorgd uit te zien. 

Dat is ook niet gek want alle marketinguitingen van cosmeticamerken zijn erop gericht dat je een probleem hebt. De cosmetica bedrijven willen geld verdienen en dat jij producten koopt en daarom geven ze je het gevoel dat je pas mooi bent als je al je puistjes hebt weggewerkt met hun product. Ze praten je een probleem aan zodat je een product koopt om dit ‘probleem’ op te lossen. Zo profiteert de cosmetica industrie van het zetten van enorm hoge verwachtingen door het gebruik van gephotoshopte modellen op hun campagnes en beweren ze dat je er zo uit zou komen te zien na het gebruik van hun producten. Ook al zul je nooit op dat model gaan lijken na het gebruik van het product en dat is ook niet erg! 

Degrowth

De alsmaar groeiende economie stijgt over de grenzen van de aarde, maar ook over onze eigen grenzen heen. Zo is het bijna onmogelijk geworden om tevreden te zijn met jezelf. De economie blijft groeien, dus wij moeten dat ook. Zo hebben we het kapitalisme geïnternaliseerd en hebben we een stemmetje in ons hoofd die zegt dat we altijd maar mooier en knapper moeten worden en nooit goed zijn zoals we zijn.

Er is maar een manier om hieruit te komen en dat is: degrowth. Door niet meer te luisteren naar dat stemmetje dat zegt: “het moet beter, meer, anders’ en dit te veranderen naar een stem die zegt: “je bent mooi zoals je bent” en bewust bezig te zijn met zelfacceptatie. Soms zijn we namelijk meer consument geworden dan mens en gebruiken we spullen om altijd maar te voldoen aan het onhaalbare ideaalbeeld. Door op de rem van materiële groei te trappen, kun je de druk op de aarde maar ook op jezelf enorm verlichten.

Om los te komen van deze groei geobsedeerde buitenwereld kun je beginnen met bijvoorbeeld een make-up detox. Stel jezelf als doel om een week geen make-up te dragen. Kijk hoe het voelt. Als je bang bent voor opmerkingen als: ‘Wat zie jij er moe uit’ denk dan aan waar je voor wil staan. Vind je dat andere meiden druk moeten voelen om altijd make-up te dragen? Nee? Waarom zou jij die druk dan wel moeten voelen? De cosmetische industrie heeft ons aangepraat dat we van nature niet mooi zijn en we ons moeten schamen voor alle afwijkende dingen in ons gezicht maar kijk om je heen op straat en je zal zien hoe normaal het is om geen ‘perfect’ gezicht te hebben. En probeer met meer compassie naar jezelf te kijken en jezelf te accepteren, inclusief je onvolmaaktheden en wees dankbaar voor de dingen aan jezelf die je wel mooi vind. 

Laten we het nu gaan hebben over wat nog andere redenen zijn om te stoppen met het dragen van make-up. Het gezende “Wie mooi wil zijn, moet pijn leiden” is namelijk realistischer dan dat je denkt als het aankomt op make-up. 

Schadelijke ingrediënten

In veel make-up producten zitten namelijk stofjes waar je huid niet zo fan van is. We zijn steeds bewuster geworden van wat we eten maar op de een of andere manier hebben we geen idee wat we op onze huid smeren en via de huid in ons bloed en lichaam terecht komt. Zo zie je op de lange ingrediëntenlijsten woorden staan waarvan vele van ons geen idee hebben wat ze betekenen en wat het doet met je gezondheid. In europa kan je stellen dat door regels er in cosmeticaproducten in principe geen écht gevaarlijke stoffen zitten maar toch kun je er zelf je vraagtekens bij hebben. 

Zo zitten er vaak parabenen in make-up om de houdbaarheid te rekken maar deze kunnen hormoonverstorend werken omdat ze oestrogeen boosten en minerale oliën klinkt misschien natuurlijk maar deze worden gemaakt van aardolie. Andere schadelijke stoffen zijn siliconen, SLS, Fluoride, ftalaten en tolueen. Nu bevat elk product maar een klein beetje van deze ingrediënten, maar de meeste van ons gebruiken dagelijks een heleboel van deze producten. Daarom kan dit wel degelijk slecht zijn voor je gezondheid. In dit artikel kun je meer lezen over deze schadelijke ingrediënten die veel voorkomen in make-up.

Plastic verpakkingen & microplastics

Ook voor het milieu zijn veel ingrediënten in cosmetica schadelijk. Zo zitten er in 9 van 10 cosmetica producten microplastics zoals microbeads. Dit zijn kleine bolletjes van aardolie die onder anderen worden gebruikt om het product te laten schuimen. Deze microbeads komen via het riool weer in het oppervlaktewater terecht en kunnen er niet allemaal uit worden gehaald bij de waterzuivering dus deze komen uiteindelijk in ons drinkwater. Als je wil checken of jouw cosmeticaproduct microplastics bevat, typ het product dan in op deze website en je kan zien of dit het geval is.

Als je in een kruidvat of etos loopt, zal het je daarnaast ook opvallen dat bijna alle cosmetica in plastic verpakt zit. Het product kan dan wel van natuurlijke ingrediënten zijn gemaakt maar kwa duurzaamheid word je er nog niet blij van. Dit is precies het dilemma waar je tegenaan loopt als je op zoek gaat naar duurzame make-upmerken.

Natuurlijk vs Duurzaam

Zo betekent een natuurlijk product, niet per se een duurzaam product. Palmolie is natuurlijk, maar hiervoor wordt bos gekapt in tropische gebieden. Ook worden er schadelijke bestrijdingsmiddelen gebruikt voor de productie van natuurlijke ingrediënten dus dan zou je moeten gaan voor biologische cosmetica. Maar deze biologische cosmetica worden vaak dan weer verpakt in plastic. Hierdoor wordt het heel moeilijk om hét duurzame cosmeticamerk te vinden, die aan alle eisen voldoet. Zo zal ik nog een paar punten noemen die je zou kunnen overwegen bij je aankoop.

Vegan & cruelty free make-up 

In vegan cosmetica producten zitten geen dierlijke producten, deze zijn vervangen door andere ingrediënten. Maar let op, want vegan is dus ook niet per se duurzaam! Als de dierlijke ingrediënten worden vervangen met chemische stoffen die schadelijk zijn voor het milieu, is het product namelijk wel vegan maar niet duurzaam. Dierproeven voor de ontwikkeling van cosmetische producten is in heel Europa sinds 2013 gelukkig verboden. Voorheen was het niet zo dat vegan make-up ook dierproefvrije make-up was maar daar kan je nu dus wel vanuit gaan. Wil je zeker weten dat een product vegan en dierproefvrij is? Kijk dan of het product bepaalde keurmerken hiervoor heeft. Over keurmerken vertel ik later in dit artikel meer. 

Ethisch inkopen van Mica

Mica is een mineraal dat ervoor zorgt dat cosmetica producten glimmen. Als je in je eigen make-up collectie kijkt zal je opvallen dat in bijna alle producten met glitters, mica zit. Mica is een product dat in de natuur gevonden kan worden en is dus natuurlijk maar er is vaak sprake van kinderarbeid bij het winnen van mica. Als je hier meer over wil weten, raad ik je aan om deze documentaire te kijken. Omdat het lastig is te achterhalen of er sprake is geweest van kinderarbeid, geven sommige cosmeticamerken de voorkeur aan synthetische mica die in het laboratorium wordt gemaakt. 

Zero waste make-up

Zero waste cosmeticamerken gebruiken zo min mogelijk verpakkingen of alleen verpakkingen die geschikt zijn voor hergebruik of recycling. Ook zijn er veel cosmeticamerken die minder plastic willen gebruiken en daarom i.p.v. plastic verpakkingen, recyclebare of hervulbare verpakkingen gebruiken. Dit zegt echter niets over of het product zelf op een duurzame manier is gemaakt. 

Duurzaam ondernemen

Ook zijn er cosmeticamerken die zich inzetten voor liefdadigheid en pronken met dat ze een B corps zijn. Deze bedrijven zetten sociaal en duurzaam ondernemen centraal. Zo is de Bodyshop een van de weinige cosmetica merken die uitgeroepen is tot een B corps. Het bedrijf moet dan goed scoren op: duurzaamheid, transparantie, klanten, arbeidsrechten en de lokale gemeenschap. Op de site van de Bodyshop kun je lezen waar ze zich voor inzetten. Maar dat een cosmeticamerk een B corps is, betekent zeker niet dat ze aan al de eerder genoemde punten voldoen!

Keurmerken

Er zijn een aantal keurmerken die laten zien of een cosmeticaproduct op de eerder genoemde punten ‘goed’ scoort. Zo laten de COSMOS Organic keurmerken van Charte Cosmebio en Ecocert zien of de natuurlijke ingrediënten op een biologische manier zijn gemaakt. Ook zijn er keurmerken die laten zien of er in het cosmeticaproduct microplastics zitten en of het product echt vegan is. Hieronder zal ik een korte toelichting geven bij de meest betrouwbare keurmerken. 

COSMOS Organic (Charte Cosmebio): 95% van de plantaardige (en eventuele dierlijke) ingrediënten moet van biologische oorsprong zijn. Het label hanteert strenge normen voor biologisch afbreekbaarheid van de ingrediënten en de giftigheid (als het product in het riool komt) ervan voor het waterleven. Nanomaterialen zijn verboden. Er is geen expliciet verbod op microplastics, maar er zijn wel eisen voor welke synthetische ingrediënten er gebruikt mogen worden en hier is een maximum (2%) gesteld. Daarnaast zijn er strenge eisen op het gebied van verpakkingen. Als er palmolie wordt gebruikt, moet dat duurzaam geproduceerd zijn.

COSMOS Organic (Ecocert): 95% van de plantaardige ingrediënten moet van biologische oorsprong zijn. Ook moet er een bedrijfsmilieuplan zijn en zijn er eisen op het gebied van verpakkingen en afbreekbaarheid van ingrediënten. Er is een verbod op microplastics en er zijn eisen aan het gebruik van palmolie.

Nordic Swan Ecolabel: Er is een verbod op microplastics en er zijn milieueisen aan de verpakking: zo min mogelijk materiaal, gerecycled materiaal en de verpakking moet recyclebaar zijn. Ook moet de verpakking goed leeg te maken zijn zodat er geen product verspild wordt. Er zijn geen eisen voor de productie van het product.

EU Ecolabel: Microplastics zijn verboden in het product en palmolie moet op een duurzame manier zijn gemaakt, mocht dit in het product zitten. Bij het verpakkingsmateriaal mag er geen sprake zijn van overbodig materiaalgebruik en de plastic verpakkingen moeten recyclebaar zijn.  

Look for the Zero: Microplastic zijn verboden in het product. Dit logo wordt beheerst door de Plastic Soup Foundation die hiervoor hoge eisen stelt. 

Cruelty Free: Het product is niet getest op dieren. Dierproeven op ingrediënten in cosmetica zijn sinds 2013 in de EU verboden dus hierdoor is dit logo iets minder belangrijk geworden.

Vegan: Cosmeticaproducten met het Vegan-keurmerk zijn gemaakt zonder dierlijke ingrediënten. 

Fairtrade: Dit keurmerk kan op cosmeticaproducten staan als er fairtrade-ingrediënten in zitten zoals cacao. Fairtrade biedt de teler prijsgaranties. Behalve voor eerlijke handel, zijn er ook eisen voor milieubelasting. Zo mogen sommige gevaarlijke bestrijdingsmiddelen niet worden gebruikt en moet zowel kunstmest als bestrijdingsmiddelen tijdens de productie worden geminimaliseerd.

Duurzame Make-up merken

Nu dacht ik dat het makkelijk zou zijn om 5 cosmeticamerken te vinden die al deze keurmerken op hun producten zouden hebben staan of in ieder geval dat er een paar merken zouden zijn die kwa duurzaamheid op veel punten goed zouden scoren. Dit bleek helaas niet het geval. Na een hele dag googelen is het me wel gelukt om een aantal cosmeticamerken te vinden die meerdere dingen erg goed doen maar geen een is helemaal perfect. Ik heb dan ook bij al deze merken eronder gezet waar ze in uitblinken zodat je de merken makkelijk met elkaar kan vergelijken op verschillende punten. Dan is het aan jou om te kijken wat jij het belangrijkst vindt bij je nieuwe aankoop!

1. LUSH

https://www.lush.com/nl/nl/c/cruelty-free-makeup

• 100% vegetarisch + heel veel vegan make-up opties
• Dierproefvrij en zetten zich al jaren in voor dierproefvrije cosmetica en voeren hiervoor nog steeds campagnes
• Bijna verpakkingsvrije producten en de kleine plastic lege verpakkingen kunnen in de winkel worden teruggebracht en worden gerecycled tot nieuwe verpakkingen
• Transparant over ingrediënten en duidelijke uitleg over wat elk ingredient in het product is. Zo kan je op de website op elk ingrediënt van het product klikken en krijg je een uitleg over wat het is.
• Gebruiken veel natuurlijke ingrediënten maar het is niet duidelijk of deze ook biologisch zijn geproduceerd
• Gebruiken soms synthetische ingrediënten maar proberen in de toekomst geen synthetische ingrediënten meer nodig te hebben en deze zo min mogelijk te gebruiken
• Gebruiken geen palmolie
• Gebruiken synthetische mica en geven aan tegen kinderarbeid te zijn en zetten zich in voor eerlijke inkoopvoorwaarden
• Zetten zich in voor goede doelen door middel van campagnes en door het ophalen van geld. Hiermee zetten ze zich onder anderen in voor gelijkheid, inclusiviteit en diversiteit
• Meerdere soorten producten zoals: Foundation, concealer en lippenstift 

2. ZAO Make-up

https://shop-nl.zaomakeup.com/nl/

• 100% Vegan 
• Dierproefvrij
• Hervulbare verpakkingen; je koopt één keer een bamboe verpakking en de inhoud kan je opnieuw bij bestellen.
• Transparant over ingrediënten
• 100% natuurlijke ingrediënten en een deel daarvan is COSMOS Organic gecertificeerd dus biologisch gemaakt
• In sommige producten zit mica en het is niet duidelijk of deze op een verantwoorde manier is gemaakt
• Gebruiken RSPO-gecertificeerde palmolie in sommige producten en geven aan op zoek te zijn naar alternatieven
• Veel verschillende producten: Foundation, Mascara, lippenstift, make-upremover etc.

3. Axiology

https://axiologybeauty.com/

• 100% vegan
• Dierproefvrij
• 100% Plasticvrij. Verpakkingsvrije producten en de kleine verpakkingen zijn van recycled papier die weer gerecycled kunnen worden
• Transparant over ingrediënten en je kan op meer info klikken over de ingrediënten op de website
• Gebruiken veel natuurlijke ingrediënten maar het is niet duidelijk of deze ook biologisch zijn 
• Gebruiken ook synthetische ingrediënten die volgens hun veilig en natuurlijk zijn maar zeggen niet dat ze dit willen verminderen (zijn hier dus een beetje vaag over)
• Gebruiken geen palmolie
• Gebruiken mica en het is niet duidelijk of deze op een verantwoordelijke manier is gemaakt
• Producten: Balmies; soort sticks die je kunt gebruiken als lippenstift, highlighter, blush of oogschaduw

4. Bee Your Organics

https://beeyouorganics.com/

• 100% vegan
• Dierproefvrij
• 100% natuurlijke ingrediënten + 100% biologisch & Fairtrade
• Gebruiken alleen producten die je in principe ook zou kunnen eten kwa veiligheid
• Gebruiken recyclebare verpakkingen die plasticvrij zijn
• Gebruiken geen mica
• Gebruiken geen palmolie
• Meerdere soorten producten: foundation, lipbalsem, mascara

5. Dabh cosmetics

https://www.dabhms.com/shop

• 100% Vegan 
• Dierproefvrij
• Gebruiken voornamelijk natuurlijke ingrediënten en een deel daarvan is biologisch gemaakt (Ecocert gecertificeerd)
• Is niet duidelijk of er ook synthetische ingrediënten in producten zit
• Zijn transparant over de ingrediënten 
• Gebruiken recyclebare verpakkingen zonder plastic
• Gebruiken Mica die geproduceerd wordt op een verantwoordelijke manier in USA 
• Niet duidelijk of er in producten palmolie zit
• Producten: foundation, lipbalsem, mascara

6. Elate Beauty

https://elatebeauty.com/

• 100% vegan
• Dierproefvrij
• 75% van de producten bestaat uit natuurlijke ingrediënten en ze geven aan dat ze willen gaan voor 100% maar kiezen nu voor ethisch verantwoorde productie boven of het ingrediënt natuurlijk is. Er zitten dus ook synthetische ingrediënten in de producten.
• Sommige producten kunnen hervuld worden en oude verpakkingen kunnen in de winkel worden ingeleverd om gerecycled te worden
• Transparant over ingrediënten
• Gebruiken RSPO gecertificeerde palmolie waarbij de boom niet hoeft te worden gekapt
• Gebruiken Mica die ze inkopen bij leden van het Responsible Mica Initiative waarbij het op een fairtrade manier wordt gemaakt
• Staan voor fairtrade en ethisch verantwoorde inkoop
• Gecertificeerde B corporation
• Veel verschillende producten: foundation, concealer, eyeliner, mascara, blush etc.

7. Trestique

https://www.trestique.com/

• 100% vegan
• Dierproefvrij
• Verpakkingen zijn zero-waste en kunnen hervuld worden en zijn grotendeels gemaakt van gerecycled materiaal
• Veel producten zijn carbon neutral (maar is niet duidelijk hoe ze dat doen dus heb ik mijn vraagtekens bij)
• Gebruiken zowel natuurlijke (maar niet biologisch) als synthetische ingrediënten
• Gebruiken geen synthetische ingrediënten die schadelijk zijn voor je gezondheid
• Gebruiken alleen RSPO gecertificeerde palmolie
• Gebruiken mica in producten en het is niet duidelijk hoe deze mica wordt gemaakt
• Producten: Foundation, concealer, oogmake-up en wenkbrowpencelen

8. INIKA Organic

https://www.inikaorganic.com/

• 100% vegan
• Dierproefvrij
• 100% Natuurlijke ingrediënten en groot deel daarvan is biologisch gemaakt (COSMOS Organic gecertificeerd)
• Zeggen plastic-neutraal te zijn en dat 90% van de verpakkingen herbruikbaar zijn (maar is niet helemaal duidelijk hoe de producten worden hergebruikt en wat er bedoelt wordt met plastic-neutraal dus beetje vaag weer).
• Gebruiken mica en niet duidelijk of deze op een verantwoordelijke manier wordt gemaakt
• Niet duidelijk of er palmolie in de producten zit
• Producten: foundation, concealer, bronzer, mascara en lippenstift

Make-up zelf maken

Nog steeds werd ik niet heel enthousiast van de meest duurzame cosmeticamerken die ik online kon vinden. Misschien kon ik het maar beter zelf maken, dacht ik. Ik vond honderde blogartikelen over DIY natuurlijke make-up en ging aan de slag. In de artikelen leek het vaak heel simpel. Voor bronzer kan je arrootpoeder met cacao gebruiken en voor blush een mix met bietenpoeder.. Dus ik kocht het een en ander bij de supermarkt. Echter bleven beide poeders voor geen meter plakken en waren al binnen een half uur niet meer zichtbaar.

Ook foundation leek simpel te maken met wat jojoba olie, kokosolie en wederom een mix van wat poeders. Helaas werd het vaak een klodderige crème die meer leek op een gezichtsmasker die er weer na 5 minuten afgehaald moest worden. Sommige recepten werkte wat beter en leken wel egaal maar dan waren ze weer niet dekkend dus was het meer een dagcrème dan echte foundation zoals je die kent. Bijna alle top 10 artikelen van elk soort make-up product teste ik uit maar met weinig succes. Het enige wat lukte was een recept voor mascara!

Deze zal ik hieronder uitlichten. Het fijne van het zelf maken is dat je precies weet wat je erin stopt en kan checken of het aan de duurzame punten voldoet die ik eerder benoemde. Wees je er wel van bewust dat het dus moeilijker is dan het lijkt en het wel even wat werk en geld kost om een goed recept te vinden en te maken.

Mascara zelf maken

Wat heb je nodig:

• Een schoon klein potje (dit kan een leeg make-up potje zijn of je kan bij de Albert Heijn een set van 3 kleine gerecyclede plastic minipotjes kopen voor €4,95)
• Een pan, een klein bakje en een houten lepel
• Kokosolie (te koop bij de supermarkt voor €6,50)
• Sheabutter (te koop bij de Holland & Barrett voor €11,50)
• Aloë vera gel (te koop bij de Holland & Barrett voor €9,50)
• Bijenwas te koop bij de Holland & Barrett voor 9,50) of je kan koolzaadwas gebruiken als je de mascara vegan wil maken (dit heb ik zelf niet geprobeerd dus weet niet hoe duur dat is)
• 3 tabletten van actieve kool van Norit (te koop bij de Etos/Kruitvat voor €8,60)
• Cacaopoeder (te koop bij de supermarkt voor €3,50)
• Een oud mascaraborsteltje

1. Knip de 3 Norit tabletten open zodat het poeder in een schaaltje valt en voeg hier 1 theelepel cacao aan toe. Dit zodat de poeder klaar staat voor later.
2. Doe 1 theelepel kokosolie, 3 theelepels aloë vera gel en 2 theelepels bijenwas in een bakje en laat alles au-bain marie smelten. Als alles vloeibaar is, voeg je 1 theelepel shea butter toe. Wacht tot de sheabutter is gesmolten maar haal het bakje als dit het geval is meteen uit de pan want anders wordt de shea butter te heet en gaat het klonteren. 
3. Voeg de poeder toe aan het bakje met de gesmolten ingrediënten en mix het geheel goed door met een houten lepel (met een gewone koude lepel blijft alles eraan plakken en wordt het sneller hard). En doe het geheel in het potje waarin je de mascara wil bewaren. Vervolgens kun je met een oud mascaraborsteltje de mascara aanbrengen op je wimpers.

Deze mascara bestaat dus alleen uit natuurlijke ingrediënten en hierdoor kan de mascara eerder bederven. Het is daarom slim om de mascara niet langer dan 1 maand te gebruiken en het daarna opnieuw te maken want je wil natuurlijk niet dat er bacteriën bij je oog komen. Naar mijn ervaring werkt dit recept goed en blijft de mascara lang zitten en geeft het net als‘gewone’ mascara een donkere en egale kleur aan je wimpers. 

Ik hoop dat je wat hebt gehad aan alle genoemde tips. Mocht je zelf recepten hebben voor het maken van natuurlijke make-up die goed werken en die je op een duurzame manier kan maken, laat het dan ons vooral weten in een dm op onze instagram @duurzamestudent! Dan kunnen wij het recept weer delen in een Instagram story met andere duurzame DIY meiden die nog op zoek zijn naar een duurzaam alternatieven.