Consuminderen: help zélf plastic soep de wereld uit

Niet consumeren, maar consuminderen! In deze afval-reeks neem ik verschillende materialen onder de loep. Wat is precies het probleem met ons afval? Wat zijn de gevolgen? Maar vooral: wat kan jij zelf doen om bij te dragen aan de oplossing? In dit artikel alles over het consuminderen van plastic afval. Ga de vervuiling van water tegen in vier stappen!

Door Natalie van Dis, correspondent Ecologie

Het probleem

Plastic is een multifunctioneel en goedkoop materiaal. Niet voor niks is het zo populair in gebruik. Zo produceert Coca-Cola per seconde 3.400 nieuwe wegwerpflesjes. Wereldwijd produceren we meer dan 280 miljoen ton plastic per jaar ^[1].

Door slechte afvalverwerking komt veel plastic afval terecht in het water. Doordat plastic nauwelijks afbreekbaar is, hoopt dit zich over de jaren heen op. Zo is bijna 30 jaar geleden een  containerschip vol met rubbereendjes in de zee terecht gekomen. Nu, 30 jaar later, worden die eendjes nog steeds overal ter wereld gevonden, compleet intact^[1].

De ophoping van plastic in de oceanen zorgt voor plastic soep. Grote, ronddrijvende wolken plastic tot wel 30m diep. In 2014 bevonden zich minimaal 5,25 triljoen plastic deeltjes in de oceanen. Middel- tot grote deeltjes, maar ook veel microplastic: deeltjes kleiner dan 4,75 mm. Bij elkaar bestaat deze soep uit bijna 270.000 ton plastic. En dit is slechts het plastic dat aan het oppervlak van de zee drijft^{[1, 2]}.

Beeld via Alexander Kaiser, pooliestudios.com.

De gevolgen

In elke oceaan bevindt zich dus een flinke plastic soep. Wereldwijd ondervinden meer dan 600 soorten dieren de gevolgen hiervan. Ze raken verstrikt in het plastic afval en kunnen stikken of verdrinken. Ook eten veel dieren het plastic op^[1]. 

Plastic afval is één van de grootste doodsoorzaken bij zeeschildpadden. Ze eten plastic zakken, omdat deze lijken op de kwallen die ze normaal eten. Zeevogels worden ook zwaar getroffen. Ze voeren bijvoorbeeld plastic dopjes aan hun jongen^[1]. Eén jong had zelfs 276 stukjes plastic in zijn lijf.

De schadelijke stoffen uit microplastic komen ook terecht op ons bord. In 2015 is menselijk afval teruggevonden in vis en schaaldieren te koop op de markt. In Indonesië bevatten zelfs 55% van de verkochte zeedieren plastic afval^[3].

Oplossingen

De plastic soep heeft duidelijk gevolgen voor de gezondheid van mens en milieu. Veel initiatieven proberen dit probleem aan te pakken op verschillende niveaus. Searious Business helpt bedrijven hun plastic productie te verminderen. Plastic Whale hergebruikt plastic in skateboards. Een Nederlandse student heeft ook initiatief genomen: The Ocean Cleanup maakt de oceanen schoon met behulp van techniek.

Wat kan jij zelf doen? Maak gebruik van de 4 R’s van afvalvermindering: Refuse, Reduce, Reuse, Recyle – in die volgorde. Enkele tips:

1. Refuse: Probeer vooral dingen zonder verpakking te kopen

• Neem geen tasjes aan in winkels, maar zorg dat je ze zelf bij je hebt
• Ga een keer winkelen op de markt
• Kies voor een stuk zeep in plaats van douchegel, bijv. van Lush of Dille & Kamille
• Probeer een verpakkingsvrije winkel, zoals deze in Amsterdam, in Leiden, of Oil & Vinegar
• Verbouw je eigen kruiden of paddenstoelen met een mushroomkit
• Maak je eigen wasmiddel, afwasmiddel en allesreiniger met de recepten van Laura Chevalier

2. Reduce: Ruil al je plastic essentials om voor herbruikbare producten

• Kies voor een drinkfles die je thuis vult met je lievelingsdrankje
• Koffie liefhebber? Koop een thermosbeker en laat deze vullen in je favoriete koffietentje
• Ga voor een goed gevulde broodtrommel in plaats van boterhamzakjes of voorverpakte lunch
• Handig: opvouwbare tasjes (bijv. van de Hema) kun je altijd bij je hebben
• Gebruik deze mooie luchtdichte deksels van Charles Viancin in plaats van huishoudfolie of kies voor een foodwrap
• Drink je graag je shake met een rietje? Kies voor een metalen rietje
• Koop samen met je huisgenoten deze set bamboe tandenborstels: een goed alternatief voor de plastic versie!

3. Reuse: hergebruik je plastic verpakkingen

• Stop de plastic groentezak uit de supermarkt terug in je boodschappentas
• Gebruik die lege broodzak als boterhamzakje
• Plastic koekverpakkingen (bijv.  van Jodenkoeken) of plastic bakjes (bijv. waar noten in hebben gezeten) kun je gebruiken als opbergdoosjes

4. Recycle: scheid het plastic afval dat je toch maakt en koop gerecycled plastic

• Koop plastic flessen met statiegeld en lever ze in na gebruik
• Koop bij Precious Plastic producten gemaakt van plastic afval. Dit is niet alleen goed voor het milieu, maar zorgt ook voor unieke producten.

Beeld Precious Plastic, via Design Milk

Help ook de vervuiling van de oceanen tegen te gaan: laat de 4 R’s van afvalvermindering los op jouw plastic-consumptie. Gewoonteverandering gaat niet van de ene op de andere dag. Lees bijv. hoe Max probeert vlees te consuminderen. Zie consuminderen daarom als een proces en begin klein. Kies één tip uit de lijst om mee te beginnen. Heb je ook tips? Laat ze achter in de comments voor medestudenten!

[Bronnen]:

[1] Sigler, M. (2014). The Effects of Plastic Pollution on Aquatic Wildlife: Current Situations and Future Solutions. Water Air Soil Pollut. 225, 2184.

[2] Eriksen, M. et al. (2014). Plastic Pollution in the World’s Oceans: More than 5 Trillion Plastic Pieces Weighing over 250,000 Tons Afloat at Sea. PLoS One 9, e111913.

[3] Rochman, C. M. et al. (2015). Anthropogenic debris in seafood: Plastic debris and fibers from textiles in fish and bivalves sold for human consumption. Sci. Rep. 5, 14340.