Internationale Vrouwendag: hoe staan we ervoor in 2019?

Het is vandaag internationale vrouwendag. Een dag die wellicht wordt ondergesneeuwd door de klimaatmars dit weekend en niet echt aandacht krijgt binnen de duurzaamheidskringen. Toch is de internationale vrouwendag en de women’s march die erop volgt, minstens zo belangrijk. Júist omdat je wellicht denkt: zo slecht is het in Nederland toch niet gesteld?

Door: Nine de Jonge

Ik ben een vrouw

Als je een beetje om je heen kijkt dan weet je: zelfs in 2019 is gendergelijkheid nog niet bereikt. Nu vind ik mijzelf redelijk goed gebekt en ik doe aan krachttraining: ik sta sterk in mijn schoenen. Dit is helaas niet de norm. Ik stoor me er mateloos aan hoe ik anders benaderd word dan mannen, omdat ik een vrouw ben. En hoe we een cultuur hebben die dit in stand houdt. Zo vertelde een collega eens dat bij tegenslag vrouwen eerder geneigd zijn op te geven en mannen juist gaan bewijzen dat ze het wel kunnen.

Gendergelijkheid is de sleutel tot de oplossing van de uitdagingen waar onze aarde voor staat

Vrouwenrechten essentieel voor duurzame ontwikkeling

Nummer 5 van de 17 duurzame ontwikkelingsdoelen zoals opgesteld door de VN, is gendergelijkheid. Gendergelijkheid moet niet gezien worden als een losstaand probleem: het is een schakel in een groter proces. Het ligt ten grondslag aan het bereiken van bijna alle andere SDG’s. “Gendergelijkheid is de sleutel tot de oplossing van de uitdagingen waar onze aarde voor staat”, vertelt Katherine Wilkinson tijdens haar Ted-talk.

“Providing women and girls with equal access to education, health care, decent work, and representation in political and economic decision-making processes will fuel sustainable economies and benefit societies and humanity at large.” aldus de VN.

Milieudefensie en Oneworld benoemen daarbij dat klimaatverandering niet genderneutraal is. Zo zijn vrouwen vaker het slachtoffer van klimaatverandering, wat genderongelijkheid vergroot. Daarbij zijn het vaak de vrouwen die strijden voor het klimaat en oplossingen aandragen, terwijl veelal mannen de politieke besluiten nemen. Het hebben van gelijke rechten ligt aan de basis van een duurzame wereld. En daar profiteert íedereen van.

Internationale Vrouwendag is nog hard nodig

Nu klinkt de ‘positie van vrouwen en meisjes in de samenleving’ als iets voor landen ver van hier. Zo vindt 62 procent van de Nederlandse mannen dat vrouwen nu al gelijke rechten hebben (tegenover 38 procent van de vrouwen). Laten we eens een paar zaken onder de loep nemen.

Kiesrecht

Dit jaar hebben we het 100 jarig jubileum bereikt van het passief en actief vrouwenkiesrecht. Heel fijn natuurlijk, maar dan stemmen we wel op mannen. De campagnes voor Stem op een Vrouw zijn er niet voor niks. Het aantal verkiesbare vrouwen tijdens de Provinciale Staten is 3 op de 10. Het aantal vrouwen in de Tweede Kamer daalt sinds 2009, slechts 31% van de Tweede Kamerleden is vrouw.

Loonkloof

Sinds 1980 is het in Nederland verplicht om vrouwen en mannen een gelijk salaris te geven voor hetzelfde werk. Deze discriminatie op grond van geslacht gebeurt echter nog steeds.  Nederland staat op plek 27 van de ranglijst van gendergelijkheid van het Wereld Economisch Forum (zie blz. 203-204 voor de details). Dit komt met name door de economische en politieke positie.  

Op 5 november 2018 was het Equal Pay Day. Vanaf deze datum werken vrouwen tot het einde van het jaar als het ware onbetaald, gegeven de gemiddelde beloningsachterstand op mannen. De gemiddelde loonkloof tussen mannen en vrouwen is in Nederland 15.5%. WOMEN Inc. berekende dat een vrouw in een werkend leven gemiddeld €300.000,- minder salaris verdient dan een man. In Duitsland en IJsland is er meer transparantie en wordt de verantwoordelijkheid voor gelijk belonen bij werkgevers gelegd.

Vrouwenrechten in Nederland

Women Inc. somde nog meer problemen op, over ongelijkheid in Nederland:

• 49,8% van de vrouwen in Nederland zijn financieel afhankelijk (tegenover 74,6% onafhankelijke mannen).
• Vrouwen besteden anderhalf keer zoveel tijd aan onbetaalde zorgtaken (kinderen, mantelzorg) als mannen. Hoewel de helft van de hetero stellen met kinderen werk en zorg gelijk willen verdelen, doet slechts 18% dit.
• In 2017 was 11,7% van de bestuurders vrouw. Terwijl een wettelijk streefcijfer voorschrijft dat dit vóór 2020 30% moet worden. Ook in de politiek zijn vrouwen ondervertegenwoordigd.
• Vrouwen hebben een hogere levensverwachting dan mannen, maar brengen minder jaren door in goede gezondheid.
• Hart- en vaatziekten worden bij vrouwen vaak over het hoofd gezien, omdat zij andere symptomen kunnen hebben dan mannen.
• Van alle experts in de media is 88% man en 12% vrouw.
• Slechts 13% van de moeders in kinderboeken heeft een betaalde baan, dat is bijna zes keer minder dan in werkelijkheid.

Let wel, deze cijfers maken geen onderscheid tussen vrouwen onderling: etniciteit, geloof, seksualiteit en leeftijd bijvoorbeeld, hebben invloed op in hoeverre een vrouw nadelige effecten ervaart van het ‘vrouw-zijn’. Zo zijn vrouwen van kleur nóg minder vertegenwoordigd in de politiek dan witte vrouwen.

Genderongelijkheid is een sociaal construct dat we kunnen veranderen

Kom op voor vrouwenrechten

Genderongelijkheid is een sociaal construct dat we kunnen veranderen. Kom op voor de rechten van vrouwen in jouw omgeving. Spreek je uit tegen seksistische en discriminerende uitspraken. Want, ook in 2019 geeft 45 procent van de vrouwen aan ooit slachtoffer te zijn geworden van fysiek of seksueel geweld.

Ik ga meer boeken lezen van vrouwelijke auteurs, ik stem tijdens de verkiezingen op een vrouw, ik negeer seksistische opmerkingen niet en ik ga streven naar een leidinggevende functie. Wat doe jij om de positie van vrouwen te verbeteren?

Kom op 9 maart naar de Women’s March en op 10 maart naar de Klimaatmars (je kan meelopen in het Feministenblok).