Van Politieke Reflecties tot Juridische Actie: Tegen Plasticvervuiling in het Mariene Milieu
Wat is INC en waarom doet het ertoe?
Sinds november 2022 is er een proces ingezet door de Verenigde Naties om een juridisch bindend instrument op te stellen om plastic vervuiling tegen te gaan, inclusief in het mariene milieu. Een wat…? Een beleidsdocument dat juridisch bindend is, wat betekent dat alle lidstaten die het ondertekenen wettelijk verplicht zijn om zich hier aan te houden.
Dit is tot stand gekomen door de vijfde VN-Milieuvergadering. In februari 2022 is besloten dat voor eind 2024 dit instrument moet zijn opgesteld. De inhoud hiervan wordt bepaald in vijf vergadersessies: INC1 tot en met INC5. INC staat voor Intergovernmental Negotiating Committee. De onderwerpen in het instrument zijn erg uiteenlopend, en liggen op het spectrum van een absoluut productie reductie doel tot de erkenning van rechten van afvalverwerkers. 30 April 2024 was de laatste dag van de vierde INC, wat betekent dat er nog maar één vergadersessie in het verschiet ligt en dat het proces op haar einde loopt.
Dit instrument en het proces eromheen is groots. Maar hoe kan het dan dat de meerderheid van de Nederlandse inwoners niet eens weet dat dit staat te gebeuren? Een reden kan zijn dat er weinig media aandacht is voor het INC-proces. Er zijn maar een handje vol Nederlandse artikelen over dit globale proces, zoals bijvoorbeeld deze van nu.nl over de meest recente ronde onderhandelingen, die helaas niet de omvang van het proces daadwerkelijk beschrijven. Er wordt namelijk niet in de media beschreven wat voor impact dit instrument kan hebben op de huidige samenleving. Want de impact van plasticverbruik is enorm, dus het uitfaseren daarvan is een complex proces wat ook haar indruk zal achterlaten. Een andere reden kan zijn dat Nederland op dit moment niet de directe gevolgen ervaart van plastic vervuiling, en haar plastic afval (illegaal) exporteert naar landen in het Globale Zuiden [Plastic Soup Foundation; Danton et al., 2024]. Hierdoor wordt het probleem van plastic vervuiling niet als een prioriteit gezien.
Plastic vervuiling zou wel een prioriteit voor Nederland moeten zijn.
Waarom? Dat leg ik je hieronder uit in drie feiten die ik heb geleerd tijdens mijn deelname aan INC4:
1. Plastic hoeft maar één keer geproduceerd te worden, en daarna blijft het voor altijd bestaan. In tegenstelling tot wat plastic lobby bedrijven ons willen laten geloven, zijn de meeste soorten plastic die wij gebruiken niet of slecht recyclebaar. Het grootste gedeelte van de plastics die wij in Nederland gebruiken, eindigen op stortplaatsen of worden verbrand [Geyer et al., 2017].
2. Micro- en nanoplastics vormen een directe bedreiging voor onze gezondheid. Risico’s op lange termijn zijn nog onbekend, maar resultaten van kortetermijn onderzoek geven alarmerende resultaten: micro- en nanoplastics zijn kankerverwekkend en verlaagde vruchtbaarheid. Ook worden microplastics in delen van ons lichaam gevonden, zoals in de longen, in bloed en in de placenta van zwangere vrouwen [Hansen et al., 2024].
3. Tijdens mijn deelname aan INC4 heb ik getuigenissen van frontline communities mogen horen: lokale bevolkingsgroepen die het hardst getroffen worden door de plastic industrie. Ik hoorde verhalen van kinderen die van school geëvacueerd moesten worden omdat er giftige stoffen vrij waren gekomen tijdens het winnen van stoffen voor de plastic productie. Ik hoorde over een jongen die voor zijn eigen moeder moest zorgen, omdat zij meerdere soorten kanker had gekregen, omdat ze haar hele leven naast een plasticfabriek had gewoond. Hartverscheurende verhalen die mij met de neus op de feiten hebben gedrukt.
Alle lidstaten van de Verenigde Naties , met hun verschillende agenda’s, zullen bij elkaar moeten komen om tot een consensus te komen. Zo vinden sommige olieproducerende landen dat er helemaal geen absolute productie limiet moet komen, omdat volgens hen plastic de economie stimuleert, en dat het deel hoort te zijn van een welvarende economie. Andere landen, landen die hun recycling systemen al meer ontwikkeld hebben, pleiten meer voor recycling. Ook zijn er landen die disproportioneel hard geraakt worden door plasticproductie, zonder er weinig aan bij te dragen. Denk bijvoorbeeld aan Afrikaanse landen, Small Islands Developing States (SIDS) en deltalanden in het Globale Zuiden. En dan zijn er ook nog landen die zeggen niet te hebben kunnen profiteren van de winst die de plastic industrie heeft opgeleverd, en hier graag gecompenseerd voor willen worden. Al met al is het een extreem complexe situatie waar veel tijd voor nodig is om alle 196 lidstaten van de VN tot een consensus te brengen.[1]
Persoonlijke reflectie als jongerenvertegenwoordiger en onderdeel van de Nederlandse delegatie
Als VN jongerenvertegenwoordiger op Biodiversiteit en Voedsel maak ik deel uit van de Nederlandse delegatie. Zo maak ik dus ook deel uit van de Europese delegatie, omdat Europa als unie onderhandelt. Daarnaast heb ik ook nog een onafhankelijk mandaat als jongerenvertegenwoordiger. Vooraf aan de conferentie spreek ik zoveel mogelijk jongeren op het desbetreffende onderwerp, waarna ik hen en hun mening vertegenwoordigt op die conferentie. Ook ben ik tijdens zo’n conferentie veel bezig met andere jongeren die ook aanwezig zijn, en maak ik deel uit van het jongerenblok.
Ik ben sinds november 2023 jongerenvertegenwoordiger, en conferenties zijn veruit het zwaarste gedeelte van mijn werk. De complexiteit die de onderhandelingen, en al haar deelnemende lidstaten, met zich meebrengt, eist heel veel tijd en geduld. Zeker op dit onderwerp waarop de interesses van verschillende landen op uitersten van het spectrum liggen, is het moeilijk om deze bij elkaar te brengen. Vroege ochtenden en lange nachten zorgen ervoor dat er veel tijd besteed kan worden aan de inhoud, maar ook een groot deel van de tijd gaat op in procedure discussies, wat natuurlijk ook weer een onderhandelingstechniek is om het proces verder uit te stellen.
Het is fijn om energie te kunnen putten uit het doel waarvoor je er nou echt voor bent: jongeren hun stem en mening vertegenwoordigen en de wereld conserveren voor de volgende generatie. Ik vind dan ook energie in andere jongeren, zoals mijn directe collega Ida Simonsen, of leden van het jongerenblok. Want als er iets is wat ik heb geleerd van mijn ervaringen tot nu toe, is het dat je samen sterker staat dan alleen.
Mocht je nou op de hoogte willen blijven van wat ik allemaal doe als jongerenvertegenwoordiger, volg me dan op Instagram (@binenaardevn of @jongerenvertegenwoordigers), of wil je dat jouw mening gehoord wordt op internationale conferenties? Schrijf je dan hier in als panellist en ontvang regelmatig vragenlijsten. De uitkomsten van deze vragenlijsten worden dan meegenomen door alle jongerenvertegenwoordigers naar hun conferenties!
Wil je meer lezen over spraakmakende onderwerpen in de klimaatdiscussie?
- Rechten voor de natuur: bossen, rivieren en bergen in de rechtbank?
- Empowering Women in the Face of Dual Challenges: Navigating Gender Inequality and the Climate Crisis
- Economic Growth vs. Environmental Health: The Inherent Contradictions of Capitalism
[1] Er worden hier geen specifieke landen benoemd volgens de gedragscode omtrent de onderhandelingen.